Zwarte gaten lijken stromen materie uit te knallen. Maar hoe kan dit?

“Ik hoor en lees vaak dat niets sneller kan gaan dan het licht”, mailt Marcel Rouwhorst. Maar als licht niet snel genoeg is om aan een zwart gat te ontsnappen, vraagt hij zich net zo vaak af, hoe kan het dan dat uit zwarte gaten in veel gevallen toch stromen materie lijken te komen, de zogenoemde jets? (Zie afbeelding.) “Als deze jets een zwart gat kunnen verlaten, bestaat er dus blijkbaar toch iets dat sneller is dan het licht”, concludeert Marcel.

Dat zou je inderdaad denken – als deze stromen van materie uit het zwarte gat zelf zouden komen. Alleen doen ze dat niet. Een zwart gat wordt vaak omringd door een schijf van materie die het gat wordt ingetrokken. Maar niet al die materie verdwijnt in het gat; een deel wordt als een straal naar boven en naar onder het heelal in gespoten.

Dat gebeurt vóórdat die materie het point of no return is gepasseerd: de waarnemingshorizon van het zwarte gat. Alle materie die over deze grens gaat, zal nooit meer aan het zwarte gat kunnen ontsnappen. Want daar zou het spul dan inderdaad een snelheid voor nodig hebben die groter is dan die van het licht.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl! Deze vraag verscheen in KIJK 9/2015. Deze editie is nog online te verkrijgen!

Beeld: M. Weiss/CXC/NASA