Niet alleen Italië en de VS hebben maffia’s. Georganiseerde criminaliteit is vrijwel overal te vinden. Zoals in Rusland.
In Rusland kun je niets ondernemen zonder een krisja (‘dak’); een persoon of een groep die je beschermt. Gangsters waren maar al te graag bereid om zich over de zogenoemde oligarchen te ontfermen en ervoor te zorgen dat zakelijke afspraken werden nagekomen – in ruil voor een aandeel in de winst natuurlijk. Volgens Glenny telde het land op een gegeven moment “meer dan 11.000 geregistreerde ‘particuliere beveiligingsbedrijven’, die meer dan 800.000 mensen in dienst hadden.” Een van de gevolgen: alleen al in Moskou vielen bij bendeoorlogen honderden doden per jaar.
Nadat Vladimir Poetin in 1999 aan de macht was gekomen, werd de openbare orde in het Wilde Oosten geleidelijk hersteld. Maar dat had een prijs. Poetin is chef geweest van de FSB en het afgelopen decennium lijkt deze veiligheidsdienst een wezenlijk onderdeel te zijn geworden van de “driehoek van misdaad, zaken en politiek”, zoals Glenny het uitdrukt. Een van Poetins bekendste tegenstanders, voormalig topschaker Garri Kasparov, betitelt de Russische president daarom als ‘Don Poetin’.
Maar ook buitenstaanders maken zich zorgen over Rusland. PvdA’er Frans Timmermans (de huidige minister van Buitenlandse Zaken) schreef een paar jaar geleden in een opiniestuk: “Maatschappij en bestuur zijn zo gecriminaliseerd dat boven- en onderwereld niet of nauwelijks meer uit elkaar zijn te houden.” En in een van de Amerikaanse diplomatieke stukken die in 2010 via WikiLeaks naar buiten kwamen, wordt een Spaanse officier van justitie geciteerd die veel onderzoek heeft gedaan naar de activiteiten van Russische criminelen in zijn land. Hij noemt Rusland “praktisch een maffiastaat”.
Meer over de maffia’s van Japan, Jamaica en India lees je in KIJK 1/2014. Dit nummer ligt in de winkel van 13 december tot en met 8 januari.
- NOS.nl: Rusland is maffiastaat
- BBC News: WikiLeaks – Russia branded ‘mafia state’ in cables
- The Guardian: Enemy of the state – How Luke Harding became the reporter Russia hated
- BBC News: Profile – India’s fugitive gangster
- The New York Times: Bollywood and organized crime
- The New York Times: Jamaica sees drops in crime, corruption and violence
- TED Talk: Misha Glenny – How global crime networks work
Tekst: Leo Polak
Beeld: Jin Lee