Op een na zwaarste zwart gat in Melkweg ontdekt?

kijkmagazine

17 januari 2016 12:00

Op een na zwaarste zwart gat - header

Japanse astronomen denken dat ze een zwart gat hebben ontdekt in het hart van de Melkweg dat 100.000 keer zoveel weegt als onze zon.

Dat er in het centrum van ons sterrenstelsel hoogstwaarschijnlijk een zwart gat te vinden is dat enkele miljoenen keren zoveel weegt als onze zon, is inmiddels al wel een tijdje bekend. Maar de Japanse sterrenkundige Tomuharu Oka en collega’s denken nu een tweede zwarte gat te hebben gevonden in hetzelfde gebied. En dat zou dan een massa moeten hebben van ongeveer 100.000 keer die van de zon.

Meest logische verklaring

Dat laatste is erg opmerkelijk, want zwarte gaten komen voor zover we weten in twee soorten. Ten eerste is er het type zwart gat dat je overhoudt als een zware ster is geëxplodeerd; die wegen tot enkele tientallen keren zoveel als onze zon. Ten tweede zijn er de superzware zwarte gaten, die miljoenen tot miljarden keren zoveel wegen als onze zon. Het gat van Oka en zijn team zou tot geen van beide categorieën behoren, maar het eerste voorbeeld zijn van een zogenoemd intermediate-mass black hole.

Op een na zwaarste zwarte gat?

De sterrenkundigen kwamen het gat op het spoor door een gaswolk die ze eerder hadden gevonden aan een nader onderzoek te onderwerpen. Daaruit bleek dat het gas in de wolk allerlei verschillende snelheden had. Een computersimulatie liet vervolgens zien dat een object met 100.000 keer de massa van onze zon, samengebald in een gebied met een diameter van 0,3 lichtjaar, daarvoor verantwoordelijk kon zijn. En aangezien er in het betreffende gebied niets te zien is, lijkt een zwart gat de meest logische verklaring.

Niet de eerste keer

Het is overigens niet de eerste keer dat sterrenkundigen beweren een intermediate-mass black hole te hebben gevonden; in 2004, 2006, 2009 en 2012 gebeurde dat ook al. Geen van die claims wordt echter inmiddels als een ondubbelzinnige ontdekking gezien. De vraag is nu natuurlijk of het ‘Japanse’ zwarte gat over een tijdje wél wordt geaccepteerd door de wetenschappelijke gemeenschap. Anders is met deze vondst alleen het bovengenoemde lijstje van misschiens weer ietsje langer geworden.

Bronnen: The Astrophysical Journal Letters, ArXiv.org, NAOJ

Beeld: Tomoharu Oka/Keio University