Een nieuwe theorie maakt de mogelijkheid aannemelijker dat alles in ons heelal in de verre toekomst uit elkaar wordt gescheurd; de zogenoemde ‘Big Rip’.

Hoe eindigt het heelal? Misschien wel de minst prettig klinkende manier is de zogenoemde Big Rip. In dit scenario zorgt de donkere energie, die nu het heelal steeds sneller uit elkaar drijft, er over zo’n 20 miljard jaar voor dat alles in ons heelal, tot atomen aan toe, uit elkaar wordt gescheurd. Een aannemelijke mogelijkheid? Ja, concludeerden Amerikaanse wetenschappers onlangs op basis van een eerder dit jaar gepubliceerd artikel.

Stroperigheid

Het draait daarbij om het begrip viscositeit. Wij kennen dat als de stroperigheid van vloeistoffen, maar ook in het heelal speelt het een grote rol. Daar gaat het dan vooral erom hoe makkelijk materie is samen te drukken of uit te rekken; iets wat onder meer van belang is als je supernova’s en neutronensterren wilt begrijpen.

Probleem is alleen dat het lastig blijkt om deze versie van viscositeit te rijmen met Einsteins relativiteitstheorie. Uit de berekeningen komen dan al snel vloeistoffen tevoorschijn die sneller dan het licht gaan – en dat klopt niet met de werkelijkheid zoals wij die kennen. Maar wiskundige Marcelo Disconzi (Vanderbilt University) kwam onlangs met een manier om tegen viscositeit aan te kijken die dit probleem niet heeft.

Minder mysterieus

Op zich is dat natuurlijk al mooi. Maar het idee blijkt ook nog consequenties te hebben voor ons heelal als geheel. Allereerst vertoont het overeenkomsten met hoe donkere energie werkt: donkere energie duwt het heelal uit elkaar, Disconzi’s ‘heelal-viscositeit’ kan datzelfde effect hebben. Misschien is de versnelde uitdijing van ons heelal dan wel te begrijpen in termen van viscositeit, en maakt dat donkere energie een stuk minder mysterieus?

En dan is er nog de Big Rip. In de oude viscositeitsmodellen was dat dramatische einde voor ons heelal, waarbij werkelijk álles uit elkaar wordt getrokken, geen serieuze mogelijkheid. In plaats daarvan zou ons heelal simpelweg altijd blijven uitdijen totdat er niets anders over was dan een deprimerende leegte. Maar als je het model van Disconzi neemt, wordt het een ander verhaal. Dan is een Big Rip niet alleen mogelijk, maar lijkt ons heelal zelfs automatisch die kant op te gaan.

Geen fijn idee? Troost je dan met de gedachte dat het gaat om een relatief nieuwe theorie waar nog wel het nodige aan mag worden gerekend voordat je er met enig vertrouwen dit soort vergaande conclusies aan mag verbinden. De hele Big Rip-draai aan het verhaal lijkt zelfs nog niet eens te hebben geleid tot een wetenschappelijke publicatie waar andere onderzoekers op hebben kunnen schieten. Het zou dus heel goed kunnen dat ons heelal toch een ander lot is beschoren.

Meer theorieën over hoe ons heelal kan eindigen? Lees ons artikel ‘Help, het heelal gaat stuk’ in KIJK 12/2014, op Blendle, Myjour of eLinea.

Bronnen: Physical Review D, ArXiv.org, Vanderbilt University, New Statesman

Beeld: Q.D. Wang/S. Stolovy/JPL/NASA/ESA, Jeremy Teaford/Vanderbilt University