Nieuwe landbouwgrond in Afrika brengt een flink verhoogd risico op pest met zich mee, zo blijkt uit een studie.
Bij het woord ‘pest’ denk je waarschijnlijk vooral aan middeleeuwse toestanden. Maar ook anno 2015 is de ziekte nog steeds een probleem. En nu er in allerlei Afrikaanse landen flink wat nieuw landbouwgebied wordt vrijgemaakt, wordt de kans op een pestepidemie een stuk groter, stellen Amerikaanse en Tanzaniaanse wetenschappers in het American Journal of Tropical Mecidine and Hygiene.
Twintig keer zoveel ratten
De pest is momenteel vooral een probleem in de Democratische Republiek Congo en Madagaskar. Op dat laatste eiland raakten bijvoorbeeld sinds afgelopen december ruim 250 mensen besmet met de ziekte, waarvan er 71 overleden. Maar ook in Tanzania, waar het nieuwe onderzoek zich op richtte, komt de pest voor: tussen 1980 en 2011 raakten er bijna 8500 mensen besmet.
En dat kunnen er weleens heel wat meer worden, zeggen ecoloog Hillary Young en collega’s. Zij stelden namelijk vast dat in het noorden van Tanzania, waar de hoeveelheid landbouwgrond de afgelopen decennia met 70 procent is toegenomen, de populatie van Afrikaanse ratten (zie foto rechts) is vertwintigvoudigd.
Een nare ontwikkeling, aangezien deze rat niet alleen de pest kan overdragen, maar ook allerlei andere ziektes zoals de dodelijke, ebola-achtige Lassakoorts. Daarnaast stelde het team van Young vast dat het aantal knaagdieren dat met de pestbacterie besmette vlooien heeft, is verdubbeld.
Wat de situatie verergert, is dat de bevolking de gewassen van de nieuwe velden in of vlakbij hun woonhuizen opslaan (zie foto links). Dat lokt de ratten naar de mensen toe, waardoor de besmettingskans nog verder toeneemt.
Pestuitbraak op komst?
Een lichtpuntje is dat de onderzoekers nog geen daadwerkelijke toename van pest onder de lokale bevolking hebben kunnen constateren. Maar wat niet is, kan heel makkelijk komen, menen de onderzoekers. Alles wat nodig is voor een pestuitbraak, is nu in principe ter plekke voorhanden.
En dan is Tanzania allesbehalve het enige gebied waar het bovenstaande probleem speelt. In allerlei andere Afrikaanse landen neemt de hoeveelheid landbouwgrond ook flink toe. Zo wil Kenia maar liefst 400.000 hectaren vrijmaken voor gewassen. En tja, dan valt te verwachten dat ook daar de hoeveelheid ratten en andere knaagdieren de pan uit zal rijzen – en daarmee dan ook het aantal potentiële overbrengers van de pest.
Bronnen: American Journal of Tropical Mecidine and Hygiene, Burness Communications via EurekAlert!
Beeld: Douglas McCauley (header, huis), Kelly et al. (rat)