Wat zorgde ervoor dat 250 miljoen jaar geleden 95 procent van de soorten uitstierf? Het samengaan van de continenten, betogen twee Chinese wetenschappers.
Over de oorzaken van de massauitstervingen waar de aarde de afgelopen paar honderd miljoen jaar mee te maken kreeg, wordt het nodige gedebatteerd. Yin Hongfu en Song Hajjun van de Chinese Universiteit van Aardwetenschappen te Wuhan doen nu een nieuwe duit in het zakje. Volgens hen is de massauitsterving van 250 miljoen jaar geleden voor een belangrijk deel te wijten aan het samengaan van alle continenten tot het 200 miljoen vierkante kilometer grote supercontinent Pangea.
Hogere bergen, diepere oceanen
Hoe kon het ontstaan van dit supercontinent zo’n grote invloed kon hebben op het leven op aarde? Ten eerste, zo stellen Yin en Song, leidt het samenvoegen van alle landmassa tot hogere bergen en diepere oceanen. Sowieso heeft die verandering invloed op het klimaat. Daarnaast zorgen diepere oceanen ervoor dat de kustlijn zich terugtrekt en ondiepe zeeën die zich binnen continenten bevinden droog komen te liggen – met alle gevolgen voor het leven van dien.
Ten tweede leidt het ontstaan van Pangea tot vulkanisme, schrijven de twee Chinezen. De extra dikke aardkorst van het supercontinent zou hebben gewerkt als een isolerende plaat, waardoor de onderliggende aardmantel zijn warmte niet kwijt kon. En op een gegeven moment leidde dat tot een zogenoemde mantelpluim, die zich een weg naar het oppervlak baande. Gevolg: vulkanische activiteit, die op zijn beurt weer leidde tot een broeikaseffect, giftige gassen in de atmosfeer en schade aan de ozonlaag. En ook daar werd het leven op aarde van 250 miljoen jaar geleden niet blij van.
Het hele verhaal?
Is dit het hele verhaal rond de massauitsterving van 250 miljoen jaar geleden? Vast niet. Zoals de onderzoekers zelf al zeggen aan het eind van hun artikel in Science China Earth Sciences: “De meeste van de beschreven processen zijn nog hypothetisch en vergen meer wetenschappelijk onderzoek.” Maar het idee dat het samengaan van de continenten honderden miljoenen jaren geleden negentien op de twintig soorten de kop kostte, is zeker intrigerend.
Meer weten over massauitstervingen? Lees het coverartikel van KIJK 8/2012! Deze editie nog te bestellen via deze pagina, voor 2,99 euro.
Bronnen: Science China Earth Sciences, Science China Press via EurekAlert!