Het mysterieuze deeltje waar natuurkundigen eerder melding van maakten, lijkt niet meer te zijn geweest dan een statistische oprisping.

Het had de natuurkunde een enorme stap verder kunnen helpen: het totaal onverwachte, nieuwe deeltje dat de teams achter de LHC-experimenten ATLAS en CMS op het spoor dachten te zijn. Helaas laten de nieuwste resultaten zien dat het deeltje waarschijnlijk toch niet bestaat.

Honderden artikelen

Het vermeende deeltje kwam in december 2015 voor het eerst voorzichtig op de radar. Toen meldden ATLAS en CMS dat er bij botsingen in de deeltjesversneller LHC meer fotonen waren ontstaan dan verwacht. Dat zou kunnen duiden op een deeltje met een massa van 750 GeV dat uit elkaar kan vallen in twee fotonen.

Het enthousiasme nam in dit voorjaar toe, toen bleek dat het signaal sterker was geworden. Intussen hadden ook de theoretici zich er massaal op gestort. Honderden wetenschappelijke artikelen verschenen online die allemaal probeerden om dit gekke, nieuwe deeltje een plek te geven.

De afgelopen weken deden echter al de nodige geruchten de ronde: het deeltje zou bij nader inzien toch een statistische oprisping in de data zijn geweest. Maar de bij ATLAS en CMS betrokken experimentele fysici hielden de lippen stijf op elkaar. Op vrijdag 5 augustus zouden beide teams hun nieuwste resultaten presenteren op een conferentie in Chicago en daar moest iedereen maar netjes op wachten.

Per ongeluk online

Donderdagavond ging het echter mis: CERN plaatste per ongeluk het wetenschappelijke artikel van CMS te vroeg online. Dat werd vervolgens snel weer teruggetrokken, maar helaas: internet had het al opgemerkt. Dus nog voordat de conferentie begonnen was, berichtten verschillende media al dat het deeltje was verdwenen – in elk geval in de CMS-data.

Op de conferentie bleek vervolgens dat ook voor ATLAS het signaal zwakker is geworden in de nieuwste LHC-data. “Het overschot [aan fotonen] bij een massa van 750 GeV zoals dat te zien was in de data van 2015 wordt niet bevestigd in de data van 2016”, meldt het team achter het experiment in een persbericht. “Dit suggereert dat de waarneming van 2015 een statistische fluctuatie was.”

Kortom, het nieuwe deeltje is van de baan. Op zich is dat geen enorme blamage voor de deeltjesfysica. Experimenten als ATLAS en CMS speuren op heel veel plekken en op heel veel manieren naar tekenen van nieuwe fysica. De kans dat er op één van die vele plekken een toevallig overschot aan deeltjes opduikt, is dan heel reëel. Alleen een beetje jammer van het werk van al die theoretici met hun honderden artikelen die een niet-bestaand deeltje hebben proberen te duiden.

Bronnen: CERN, New Scientist, Wired, ATLAS

Beeld: Thomas McCauley/CMS