Met behulp van een internetproject hebben astronomen vastgesteld dat sommige sterrenstelsels in het jonge heelal al een balk hadden.
Een volwassen sterrenstelsel ziet er anders uit dan een sterrenstelsel dat net is ontstaan. Zo kost het spiraalstelsels een paar miljard jaar om een zogenoemde balk te ontwikkelen: een rechte reep van sterren die dwars door het centrum van het stelsel heen gaat en waar de spiraalarmen uit lijken te komen. In het vroege heelal, dat louter jonge sterrenstelsels bevat, zou je deze balken dus nauwelijks verwachten. Toch zijn ze er, zo blijkt uit nieuw onderzoek – waaraan internettende sterrenkundeliefhebbers een cruciale bijdrage leverden.
Plaatjes classificeren
Die internettende sterrenkundeliefhebbers waren de deelnemers aan het project Galaxy Zoo. Op deze site krijg je plaatjes van sterrenstelsels voorgeschoteld, die je vervolgens moet classificeren. In dit geval ging het daarbij om 876 stelsels, gefotografeerd door ruimtetelescoop Hubble. Deze stelsels bevinden zich op miljarden lichtjaren afstand van de aarde. Hierdoor heeft het licht dat ze uitzenden miljarden jaren nodig om ons te bereiken. Gevolg daarvan is dat we de stelsels niet zien zoals ze nu zijn, maar zoals ze lang geleden waren; enkele miljarden jaren na de oerknal.
Van deze jonge stelsels, zo bleek uit de Galaxy Zoo-resultaten, hebben er 123 een balk. En dat is gek, schrijven astronoom Brooke Simmons en collega’s in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Simulaties laten namelijk zien dat balken extreem zeldzaam zouden moeten zijn, zo kort na de oerknal. Deze structuren zouden pas zo’n 2 miljard jaar later moeten zijn ontstaan.
Sneller volwassen
Blijkbaar worden sterrenstelsels dus sneller volwassen dan gedacht – en moeten de betreffende simulaties dus op de schop. Met dank aan de vrijwilligers die het leuk vonden om een stukje van hun vrije tijd in Galaxy Zoo te steken.
Bronnen: Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, ArXiv.org, Royal Astronomical Society
Beeld: R. Gendler, J-E. Ovaldsen, C. Thöne en C. Feron/Danish 1.5 m/IDA/ESO