Een vernietigende kernaanval op de Sovjet-Unie door Amerika is op het laatste nippertje verijdeld dankzij het ruimteweerbericht.

Het was het jaar 1967, midden in de Koude Oorlog. Amerika en de Sovjet-Unie, beide tot de tanden bewapend met kernwapens, waren verwikkeld in een staarwedstrijd. Eén knipoog zou al genoeg kunnen zijn om een allesvernietigende kernoorlog te doen uitbreken.

Die knipoog kwam op 23 mei van dat jaar. Plotseling gingen meerdere radarinstallaties van het Ballistic Missile Early Warning System, het netwerk dat een Russische raketaanval voortijdig moest spotten, ‘op zwart’. De VS dachten dat de Sovjets de radarinstallaties onklaar hadden gemaakt. Een oorlogsdaad!

Hevigste zonnestorm van de eeuw

In allerijl werd de Amerikaanse luchtmacht in gereedheid gebracht voor een aanval op de Sovjet-Unie. Piloten werden opgetrommeld en luchtvaartuigen werden beladen met kernwapens. Het leger stond op het punt te vertrekken, tot een wel zeer belangrijk document onder ogen kwam van enkele luchtmachtofficieren.

Het document bleek een ruimteweerbericht te zijn van het pas opgerichte Solar Forecasting Center van het North American Aerospace Defence Command (NORAD). Enkele dagen eerder had het weerstation een zonnestorm, de hevigste van de eeuw, gedetecteerd. De zon braakte daarbij zonnevlammen uit die communicatie op diverse plekken in de wereld deed uitslaan, waaronder de radarinstallaties van het Early Warning System.

De zonnevlam (witte vlekken bovenin) van 23 mei 1967 die de radarinstallaties van het Early Warning System ‘op zwart’ deden gaan.

Het ruimteweerbericht kwam slechts luttele minuten voor de luchtvaartuigen met hun gevaarlijke lading zouden vertrekken. Dat blijkt nu uit een reconstructie van de Universiteit van Colorado. In een publicatie in Space Weather beschrijven enkele nu gepensioneerde officieren het spannende moment op 23 mei 1967.

Zou het luchtleger eenmaal zijn vertrokken, dan zou het bovendien niet kunnen worden teruggeroepen, aangezien de zonnestorm nog steeds voor communicatiestoringen zorgde.

Op de rand van een kernoorlog

Zonder dat de mensheid het wist, stonden we dus eventjes op de rand van een mogelijke kernoorlog. Het ging nu goed, maar het ‘pfew!’-momentje onderstreept wel het belang van het goed voorspellen en voorbereiden op zo’n zonnestorm. De gevolgen zijn namelijk niet mals. Naast dat zo’n storm de communicatie in de wereld kan stilleggen, kunnen ook nog eens miljoenen mensen weken of maanden zonder stroom komen te zitten doordat het elektriciteitsnetwerk doorbrandt.

En de Amerikaanse luchtmacht? Die was de weerman dankbaar en houdt sinds 1967 nauwkeurig het ruimteweer in de gaten.

Bronnen: Space Weather, Popular Mechanics

Beeld: NSO Historical Archive