Raar maar waar: misschien heb je wel cellen in je lichaam afkomstig van een nooit geboren tweelingbroer of -zus. En ook als dat niet zo is, kun je verschillend DNA met je meedragen. Een mogelijkheid waar we te weinig rekening mee houden, vinden wetenschappers.

Eind vorig jaar werd in Amerika een baby geboren van wie de bloedgroep vragen opriep. Uit een genetische test bleek dat de 34-jarige partner van de moeder niet de vader van het kind kon zijn. Dan is ma vreemdgegaan, zou je denken. Maar hier was iets veel opmerkelijkers aan de hand. Genetisch speurwerk wees uit dat het lichaam van de 34-jarige man bestaat uit cellen van twee verschillende personen.

Hoe dat kan: toen hij zelf nog in de baarmoeder zat, is hij met zijn tweelingbroer gefuseerd. Blijkbaar zijn z’n bloedcellen gevormd door de ene helft van de tweeling, en zijn spermacellen door de andere. Zo kon hij aan zijn kinderen een bloedgroep doorgeven die hij zelf niet heeft.

Chimerisme

Deze vader is een zogenoemde chimeer. Je zou hem ook wel een twee-eiige eenling kunnen noemen; het tegenovergestelde dus van een eeneiige tweeling. Die laatste ontstaat doordat één bevruchte eicel uiteenvalt in twee embryo’s. Een chimeer kan juist ontstaan doordat twee prille embryo’s fuseren en uitgroeien tot één individu.

Het lijkt op het eerste gezicht een bizar verschijnsel. Toch zijn er wetenschappers die denken dat het vrij vaak voorkomt. Ruim 10 procent van de mensen zou cellen van een nooit geboren tweelingbroer of -zus in zijn lichaam hebben. Maar doordat dit lang niet altijd aan het licht komt, denken we ten onrechte dat het zeldzaam is. Vervelend, want chimerisme kan dus bij ouderschapstesten voor heibel zorgen. En het erop lijkende mozaïcisme ‒ waarbij door kopieerfoutjes genetische verschillen tussen cellen ontstaan ‒ kan zelfs allerlei onbegrepen ziektes verklaren.

Dit is het begin van een artikel uit KIJK 11/2016. Dit nummer ligt in de winkel vanaf 20 oktober tot en met 16 november.

Hieronder een filmpje over chimerisme:

Meer informatie:

• YouTube: Chimera cats and your mom
• The Scientist: From many, one
• Twins UK: Types of twins
• Nature: Sex redefined
• Buzzfeed: This Man Failed A Paternity Test Due To His Vanished Twin’s DNA
• Daily Mail: Meet Harley Quinn, the one in 50 MILLION two-tone blue lobster that has the markings of a court jester

Tekst: Raymon Heemskerk