In 2018 zullen jonge kinderen in Ghana, Kenia en Malawi een vaccin krijgen toegediend tegen malaria.

De cijfers liegen er niet om. Meer dan 200 miljoen mensen per jaar raken geïnfecteerd met malaria en elk jaar sterven er bijna een half miljoen mensen aan. De meesten van hen zijn Afrikaanse kinderen jonger dan vijf jaar. Onderzoekers van over de hele wereld zijn druk bezig deze dodelijke ziekte de kop in te drukken. En een vaccin behoort tot een van de mogelijke oplossingen.

Het gaat om RTS,S – een goedgekeurd vaccin dat al in zeven Afrikaanse landen op 15.000 kinderen werd getest, maar nog niet echt grootschalig. Daar komt binnenkort echter verandering in. Half 2018 hopen onderzoekers een pilot-studie met het vaccin uit te voeren in Kenia, Ghana en Malawi. Hieruit moet blijken of de frequentie en effectief toedienen van het vaccin überhaupt wel haalbaar is in rurale en afgelegen gebieden.

Boostershot

Kinderen dienen het vaccin vier keer te krijgen toegediend. 18 maanden na de eerste drie shots (in maand 1, 2, en 3) krijgen ze hun laatste shot, het zogenoemde boostershot. Als je het boostershot niet geeft, is de efficiëntie van het vaccin nagenoeg nul. Maar hier komt een logistiek probleem om de hoek kijken. Want hoe zorg je ervoor dat de koters precies terugkomen 18 maanden na de eerste drie injecties?

“Als je in Nederland een kind krijgt, valt niet lang daarna een oproep in de bus voor vaccinaties en waar en wanneer je je moet melden. Dat kan in een land waar je een adres hebt”, zegt malariadeskundige Bart Knols van de Radboud Universiteit. “Maar op het platteland in Afrika hebben ze vaak geen adressen.” Hoe kun je deze mensen dan toch waarschuwen dat ze hun kind tijdig naar de kliniek moeten brengen?

Verder kost een shot 5 dollar. Per kind is dat 20 dollar. En dat in landen waar het overheidsbudget voor gezondheid slechts een paar dollar per inwoner is.

Vertrouwen

Maar dit zijn niet de enige hindernissen die Knols ziet. Uit tests in andere landen blijkt dat je zelfs na de boostershot nog steeds niet voor de volle 100 procent bent beschermd tegen malaria. Het vaccin voorkomt gemiddeld vier op de tien gevallen. Wat nu als een kindje na het toedienen van het middel alsnog overlijdt aan de gevolgen van malaria? Dan raakt de Afrikaanse bevolking het vertrouwen in publieke gezondheidszorg wellicht kwijt.

“En dan is er nog het risico dat ouders denken geen andere maatregelen te hoeven nemen tegen malaria wanneer ze hun kinderen hebben laten vaccineren”, vervolgt Knols. Ze kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen hun koters niet meer onder een klamboe – waar het vaak erg warm wordt – te laten slapen. Dit terwijl de kinderen maar gedeeltelijk zijn beschermd.

Waken

Desondanks staat Knols wel achter de pilot-studie: “Malaria is nog steeds een groot probleem in Afrika. Het is sowieso goed om alles wat we in handen kúnnen krijgen, in te zetten tegen de ziekte.” Wel moeten we er goed voor waken dat de bevolking op de juiste manier wordt geïnformeerd over het vaccin.

Bronnen: BBC, The Independent