Vijf jaar geleden vertrok ruimtemissie New Horizons om de laatste planeet van ons zonnestelsel in kaart te brengen: Pluto. Inmiddels is het ruimtescheepje halverwege, maar zijn reisdoel is volgens de huidige definitie geen planeet meer. Vinden we rond onze zon ooit nog een nieuw hemellichaam waarvoor dat wél geldt?
“Zo, dat was het dan voor Pluto.” Dat was het eerste wat astronoom Jane Luu zei toen zij en haar collega David Jewitt na een jarenlange zoektocht in 1992 eindelijk een nieuw object hadden gevonden voorbij de buitenste planeten van ons zonnestelsel.
Toegegeven, indrukwekkend was het object niet. 1992 QB1, zoals de systematische naam van de brok vuil ijs luidt, heeft volgens de meest recente gegevens een middellijn van nog geen 160 kilometer. Veel kleiner dan Pluto; veel kleiner zelfs dan menige maan of asteroïde in ons zonnestelsel. Maar, zo vermoedden Luu en Jewitt: 1992 QB1 was niet alleen. Hij had volgens een eerste schatting duizenden broertjes, die er volgens Luu samen voor zouden zorgen dat Pluto zijn status als negende planeet van het zonnestelsel zou kwijtraken.
Ze kreeg gelijk, maar pas vijf jaar geleden. In de zomer van 2006 bepaalde de Internationale Astronomische Unie (IAU) na lang steggelen eindelijk de definitie van een planeet, en daar viel Pluto niet meer onder. Ironisch genoeg was eerder dat jaar nog een 700 miljoen dollar kostende ruimtemissie vertrokken om het buitenbeentje van ons zonnestelsel eindelijk eens goed in kaart te brengen: New Horizons. Dat ruimtescheepje passeert momenteel de baan van Uranus en is daarmee grofweg op de helft van zijn reis.
Een mooi moment om eens terug te blikken op de ontdekking van de Kuipergordel, zoals de enorme verzameling ingevroren kometen heet waar zowel Pluto als 1992 QB1 deel van uitmaken. Met als extra aanleiding het boek dat astronoom en ‘planetenjager’ Mike Brown onlangs schreef over de kwestie. De veelzeggende titel: How I killed Pluto and why it had it coming.
Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 5/2011, in de winkel van 8 april tot en met 5 mei.
Meer informatie:
- David Jewitt in Sky & Telescope: What else is out there?
- David Jewitt in Astronomy Beat: The discovery of the Kuiper Belt
- SPACE.com: Fighting for Pluto’s planet title – Q & A with planetary scientist Alan Stern
- Lijst van objecten in het zonnestelsel voorbij de baan van Neptunus
- NASA: New Horizons
Beeld: L. Calçada/ESO