Tussen alle grijze muizen van de wereldpolitiek lopen enkele opvallende figuren rond. We zien ze in het nieuws en verbazen ons over hun daden en uitspraken. Maar wie zijn deze mensen echt? Wat drijft hen? En hoeveel macht hebben ze eigenlijk? Deze maand: onze eigen koningin Beatrix.

Sommige lezers denken misschien dat de serie Man&Macht na een paar afleveringen al dreigt te ontsporen. De vorige keer ging het over een man in een jurk die vooral symbolisch gezag heeft (paus Benedictus XVI) en ditmaal speelt een vrouw de hoofdrol. Maar wél een vrouw die al haar hele leven de broek aan heeft, zoals dat heet. Sterker nog: je zou kunnen stellen dat koningin Beatrix een van de weinige echte kerels in de Nederlandse politiek is.

Beatrix Wilhelmina Armgard van Oranje-Nassau werd op 31 januari 1938 geboren als dochter van kroonprinses Juliana der Nederlanden en Bernhard zur Lippe-Biesterfeld, met wie Juliana een jaar eerder getrouwd was. Het land kon deze feestelijke gebeurtenis wel even gebruiken, want als gevolg van een wereldwijde economische crisis heerste er ook hier veel werkloosheid en armoede. Op het paleis was vooral de opluchting groot. Het koninklijk huis telde destijds namelijk nog maar drie leden: koningin Wilhelmina, haar dochter Juliana en schoonzoon Bernhard. Daarom ook kreeg Beatrix niet de achternaam van haar vader. “De dynastie werd op kunstmatige wijze in stand gehouden”, schrijft de historicus Jan Kikkert. Verdere versterking kwam er in augustus 1939 met de geboorte van prinses Irene.

Zodra Beatrix kon praten, openbaarde zich haar eigenzinnige en vaak ronduit bazige karakter. Dat werd allemaal nog erger in Canada, waar Juliana en haar dochters via Engeland terechtkwamen nadat het Duitse leger in mei 1940 Nederland was binnengevallen. Bernhard zat het grootste deel van de tijd als rechterhand van Wilhelmina in Londen, terwijl ook Juliana vanwege allerlei officiële bezigheden vaak op stap moest. Het personeel was absoluut niet opgewassen tegen Beatrix, en Irene deed alles wat haar oudere zus ook deed. Bernhard constateerde tijdens een bezoek aan Canada dat de twee zich gedroegen “als kleine wilden”.

Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 5/2011, in de winkel van 8 april tot en met 5 mei. De tekst werd geschreven door Leo Polak.

Meer informatie:

• Vrij Nederland: Beatrix, ‘de koele koningin’
• NOS: De huwelijksjaren van Beatrix en Claus
• Het Koninklijk Huis: H.M. de Koningin
• Universiteit Leiden: De Tachtigjarige Oorlog
• De Republikein

Beeld: Marcel Antonisse/ANP