Volgens een internationaal onderzoeksteam is de meest energierijke kosmische straling niet afkomstig uit ons eigen Melkwegstelsel.

Onze zon bombardeert ons met kosmische straling. Het zijn relatief laag-energetische deeltjes die de lichtbol op aarde afschiet. Maar al tientallen jaren weten we dat er ook kosmische straling met enorm hoge energieën op onze planeet belandt. Veel hoger bijvoorbeeld dan we op aarde met de LHC kunnen bereiken. En over de afkomst van deze deeltjes is al lange tijd discussie.

Onderzoekers uit maar liefst 18 landen besloten het mysterie verder uit te pluizen. Na 12 jaar concluderen ze nu in Science dat de kosmische straling met enorm hoge energieën vanaf miljoenen lichtjaren afstand (deep space) op ons blauwe bolletje wordt gevuurd.

1600 watertanks

Om de deeltjes te detecteren, maakten de wetenschappers gebruik van het Pierre Auger-observatorium in Argentinië. Daar staan 1600 watertanks ter grootte van een auto verspreid over een gebied van 3000 vierkante kilometer. Wanneer hier een atoomkern met hoge energie de dampkring binnenkomt, tovert het een kleine lichtflits in de watertanks tevoorschijn.

Op deze manier wisten de onderzoekers tussen 2004 en 2016 meer dan 30.000 deeltjes van 8 x 10¹⁸ elektronVolt of hoger waar te nemen. Uit verdere metingen zou blijken dat deze energierijke deeltjes vaker dan gemiddeld afkomstig zijn vanuit één deel van onze kosmos. Een gebied buiten ons Melkwegstelsel met een hoger aantal sterrenstelsels dan gemiddeld.

Afgebogen

De precieze locatie is overigens nog niet bekend. Waarom is dat zo lastig om te meten? Volgens astrofysicus Jacco Vink (Universiteit van Amsterdam) komt dit deels doordat de atoomkernen over lange afstanden afgebogen worden door een zeer zwak magneetveld. “Ook al is het magneetveld zwak, de afstanden (miljoenen lichtjaren) is voldoende om de richtingen van de atoomkernen te veranderen”, mailt Vink.

“Deze afbuiging is echter zwakker voor atoomkernen met meer energie. Maar hoe hoger de energie hoe minder deeltjes er zijn”, vervolgt Vink. “Dus tot dusver was het moeilijk om enige structuur te vinden in de richtingen van waaruit die atoomkernen waren.” Maar het onderzoek van het internationale team brengt ons weer een stapje in de juiste… eh… richting.

Bronnen: Science, Nature, Volkskrant

Beeld: A. Chantelauze/S. Staffi/L. Bret

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!