Prehistorische zeemonstergevecht vastgelegd in bot

Marysa van den Berg

09 mei 2011 16:00

Zo’n 120 miljoen jaar geleden liep een ichtyosaurus bij een worsteling een beet op die nu nog zichtbaar is op zijn geraamte. Was de dader een roofdier of een soortgenoot?

De 6 meter lange ichtyosaurus was een zeereptiel dat dankzij zijn snuit wel wat weg had van de moderne dolfijn, alleen had dit zeemonster honderd scherpe tanden als die van een krokodil. Een gedeeltelijk fossiel van deze soort werd aangetroffen in een woestijn in de buurt van Marree in Noord-Australië. Bij het schoonmaken en in elkaar zetten van het skelet bleek een hap te missen uit de onderkaak. Paleontologen, onder leiding van Maria Zammit, besloten de beet aan een nader onderzoek te onderwerpen. De belangrijkste vraag: wie was de dader?

In de zee van 120 miljoen jaar geleden zwommen veel potentiële bijters, maar de vorm van de wond gaf voldoende aanwijzingen. Zo zouden de prehistorische haaien smalle, lange beten hebben getrokken en de tot 15 meter lange monsterlijke pliosaurus zou naast een gapende wond diepe gaten hebben achtergelaten. Dat is op de ichtyosauruskaak niet van toepassing. Daarnaast zou de kaak een ongewone plek zijn voor een aanval; een beet op een kwetsbare plek als de buik is gebruikelijker voor een roofdier.

Blijft dus over: een soortgenoot. In dat geval kan de beet het gevolg zijn geweest van een strijd om een territorium, voedsel of de vrouwtjes. Of het ging er ruig aan toe tijdens de paring. Maar in ieder geval ondersteunt de ontdekking het idee dat de ichtyosaurus er een complex sociaal leven op nahield.

Bronnen: ScienceNOW, Uppsala Universitet

Beeld: Josh Lee/University of Adelaide