Stel nou dat de gehele mensheid door de een of andere catastrofe wordt weggevaagd, op één man en één vrouw na. Kunnen zij dan, à la Adam en Eva, voor een nieuwe wereldbevolking zorgen?
Dat is niet uitgesloten. Maar het stelletje moet extreem veel mazzel hebben en de kans dat het lukt, is erg klein. Om te beginnen zullen ze allebei jong en vruchtbaar moeten zijn, zodat ze zoveel mogelijk kinderen op de wereld kunnen zetten. Daar moeten dan minstens één jongetje en één meisje (liefst meer) tussen zitten, want het is natuurlijk de bedoeling dat die broertjes en zusjes onderling ook weer kinderen gaan verwekken.
Inteelt
Waarschijnlijk tegen wil en dank. De seksuele aantrekkingskracht tussen broers en zussen die samen opgroeien, is tenslotte verwaarloosbaar klein. Maar stel dat dit allemaal meezit, dan is er nog een meer fundamenteel probleem: inteelt. Als een vrouw zwanger raakt van een naast familielid, bestaat er een relatief grote kans dat haar zwangerschap eindigt in een miskraam. En als het toch lukt om kinderen voort te brengen, zal het nageslacht opvallend vaak kampen met aangeboren afwijkingen.
Het probleem zit hem vooral in ziektes die pas tot uiting komen als iemand van beide ouders een foute kopie van een gen meekrijgt. Er zijn veel van dit soort ‘recessieve’ ziektes, zoals taaislijmziekte en sikkelcelziekte. De kans is dus vrij groot dat de overlevenden van de catastrofe een aantal foute kopieën bij zich dragen, ook al merken ze er zelf niks van.
Genfoutje
Voor de kinderen van de overlevenden vormt dat nog geen probleem. Tenzij de ouders toevallig allebei dezelfde genfout hebben, krijgen de kinderen altijd één gezond gen mee. Het andere gen kan dan nog wel een fout hebben, maar van één afwijkend gen word je niet ziek. Voor de volgende generaties ziet het er minder gunstig uit: dikke kans dat daar kinderen tussen zitten die twéé verkeerde genen hebben. Misschien gaan die kinderen wel dood aan hun ziekte voordat ze zelf kinderen kunnen krijgen. En met hun dood is dit probleem niet opgelost, want de niet-zieke dragers van foute genen planten zich gewoon voort. Er zullen dus telkens opnieuw zieke kinderen worden geboren.
Met z’n tweetjes de wereld opnieuw bevolken, is dus niet zo eenvoudig. En dan hebben we het nog niet eens over slangen en appels gehad.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl! Deze vraag kon je vinden in KIJK 12/2017.
Tekst: Diana de Veld
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!