Deze paleontologen ontwikkelden een ‘recept’ voor supersnelle fossielen.

Fossielen van dinosaurusbotten, haaientanden, vissen, schelpen en metershoge varens. Ze zijn allemaal het product van jaren en jaren (lees: vaak miljoenen) hitte, druk en chemische reacties. Kortom: de vorming van een fossiel duurt lang, heel erg lang.

Onderzoekers aan de Bristol-universiteit hebben nu een methode ontwikkeld waarmee ze de duur van dat fossilisatieproces kunnen terugbrengen. En niet zo’n beetje ook: in 24 uur zouden ze een synthetisch fossiel kunnen maken, zo schreven ze in Palaeontology. Kán dat?

Lees ook: Zeldzaam fossiel van babyslang in barnsteen gevonden

Overtuigend

“In deze studie wordt met huidige experimenten geprobeerd om gebeurtenissen in het verleden te reconstrueren met modern materiaal”, vertelt paleontoloog Dennis Voeten. Hij vindt de synthetische fossielen er op het eerste gezicht overtuigend realistisch uitzien.

Links (zwart) zie je hoe de dieren- en plantenresten het proces in en uit gingen. Rechts (rood) zijn échte fossielen te zien. Zo op het oog is het nog best lastig verschillen te zien. Bron: University of Bristol, Nicholas Edwards en Wang Yuan.

Het team gebruikte een hydraulische pers om onder andere vogelveren, hagedisledenmaten en bladeren letterlijk in kleitabletten te duwen. De tabletten gingen vervolgens onder een druk van 3500 psi (zo’n 246 kg per vierkante centimeter) een oven van 210 °C in. “Al na 24 uur leken ze al verdacht veel op fossielen”, meent Voeten. “Ook hun chemische analyse suggereerde dat dezelfde biologische materialen bewaard bleven als in ‘echte’ fossielen.”

Nabootsen

Het onderzoek zou wetenschappers helpen een beter beeld te krijgen van het ontstaan van fossielen en waarom sommige resten wel en andere niet bewaard blijven. Voeten: “Als we natuurlijke fossilisatieprocessen natuurgetrouw kunnen nabootsen, dan weten we of we een goed inzicht hebben in hoe ze zich werkelijk voltrekken.”

Dit experiment is niet het eerste dat poogt de ‘normale’ fossilisatieperiode van een paar miljoen jaar drastisch in te korten. Volgens de onderzoekers is het wel de eerste die zó dichtbij het origineel komt. Zo zouden bij eerdere methodes materialen die bij the real deal verdwijnen, nog wel aanwezig zijn. Met deze nieuwe methode is daar volgens de onderzoekers geen sprake van.

Complex

Zou het dan zo makkelijk zijn? Niet echt. Fossilisatie is een complex proces dat op verschillende manieren kan plaatsvinden. Volgens Voeten zijn er dan ook een aantal zaken dat de studie niet behandelde.

Een voorbeeld is de aanvoer van chemische stoffen. In de natuur gaat de omzetting van biologisch materiaal naar fossielen vaak gepaard met langsstromend water. Voeten: “Dit water stelt het vormende fossiel aan allerlei stoffen bloot. Die chemische stoffen hebben een grote invloed op het fossilisatieproces. In dit onderzoek kon er wel materiaal weg, maar kwamen er geen nieuwe stoffen binnen.”

Deze fossiele vis, behouden in kalksteen, leefde tijdens het late Jura, zo’n 164 tot 145 miljoen jaar geleden. Bron: Solnhofen via Wikimedia CC

En er is meer. De onderzoekers gebruikten klei, terwijl in de natuur fossielen in heel veel verschillende soorten ‘grond’ bewaard kunnen blijven. En, aldus Voeten: “er zijn processen die zich simpelweg alleen kunnen manifesteren op langere tijdschalen.”

The real deal

De gemaakte tabletten lijken dus wel op fossielen, maar zijn het daarom niet. “Hoewel deze studie een interessant inzicht geeft in enkele natuurlijk processen, is fossilisatie een complex proces dat van meer dan alleen hoge druk en temperatuur afhankelijk is”, stelt Voeten.

“Dit soort experimenten zijn interessant om in een gecontroleerde omgeving hypotheses te kunnen testen, maar de paleontologie zal altijd van echte fossielen afhankelijk blijven om hun ontstaansgeschiedenis te kunnen reconstrueren”, besluit de wetenschapper.

Bronnen: Palaeontology, University of Bristol, EurekAlert!

Beeld: Hugo Soria via Wikimedia CC, University of Bristol

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!