Ig Nobelprijzen: van voodoo tot kannibalisme

Naomi Vreeburg

14 september 2018 12:59

ig nobelprijzen

Afgelopen nacht werden weer de Ig Nobelprijzen uitgereikt. Lees meer over het bizarre onderzoek dat werd bekroond.

Heel wat onderzoekers zitten in spanning voor de bekendmaking van de échte Nobelprijzen, maar bij wijze van voorafje werden gisteren de komische tegenhangers voor de 28e keer uitgereikt: de Ig Nobelprijzen. Voor onderzoek dat je eerst aan het lachen maakt en daarna aan het denken zet. Dit zijn de winnaars.

Piemelpraat en opgefokte chauffeurs

Om nachtelijke erecties te meten, haalden drie urologen in de jaren tachtig hun postzegelverzameling tevoorschijn. En dit leverde ze nu de Ig Nobelprijs voor voortplantingsgeneeskunde op. Ze vroegen verschillende mannen een strip postzegels rond hun jongeheer te vouwen als ze gingen slapen om ’s morgens te testen of de ring is gebroken door toedoen van een erectie.

De Ig Nobel voor de vrede gaat dit keer naar Spaanse sociologen die onderzoek hebben gedaan naar gedrag waar jij je misschien stiekem ook weleens schuldig aan maakt: schreeuwen en vloeken in het verkeer. Aan de hand van enquêtes zou blijken dat een kwart van de automobilisten weleens scheldt en schreeuwt en 2,2 procent geeft aan dit gezellig altijd te doen. Verder concluderen de Spanjaarden dat dit gescheld voor gevaarlijke situaties kan zorgen. Surprise, surprise.

Genegeerde gebruikershandleiding en kannibalisme

Ook dit gedrag is je waarschijnlijk niet onbekend: het overslaan van een handleiding voordat je een ingewikkeld product gebruikt. Waarom lezen we die vermaledijde gebruikersaanwijzing niet? Dit onderzochten vier ingenieurs die hiervoor de literatuurprijs in ontvangst mochten nemen. De uitkomst van het onderzoek? We voelen ons vaak overdonderd door de hoeveelheid informatie in de handleidingen en willen het liefst zelf dingen uitzoeken.

En dan is er nog het bizarre onderzoek naar kannibalisme, waarvoor archeoloog James Cole de prijs voor de voedingsgeneeskunde pakte. Hij opperde een verklaring voor het feit dat het eten van mensenvlees nooit een hit is geworden, zelfs niet in de steentijd: de calorische waarde van de mens zou simpelweg te laag zijn om van te leven.

Kont en mond

Een colonoscopie – waarbij de dikke darm wordt onderzocht middels een via de anus ingebracht slangetje – is geen pretje. We hadden het experiment van de Japanse arts Akira Horiuchi dan ook niet zelf willen uitvoeren: hij achterhaalde dat hij een colonoscopie bij zichzelf kon uitvoeren door een zittende houding aan te nemen. Horiuchi gaf in zijn studie aan dat het ‘licht oncomfortabel’ was. Misschien verzacht de Ig Nobel voor de medische educatie dit gevoel een beetje…

We blijven nog even in de categorie ‘smerig’ hangen. De prijs voor de scheikunde ging dit jaar namelijk naar onderzoekers die achterhaalden wat een beter schoonmaakmiddel was: verschillende op alcohol gebaseerde goedjes of, jawel, speeksel. En je raadt het al: speeksel won.

Na-apen en voodoo op de werkvloer

De Ig Nobelprijs in de antropologie heeft een Nederlands tintje: de Zweed Thomas Persson observeerde het gedrag van chimpansees in de Apenheul voor maar liefst 52 uur. Hieruit kon hij concluderen dat de apen en mensen elkaar gemiddeld iedere tien minuten imiteren in de dierentuin. De meest geziene imitatie is de lippen op het raam drukken.

Toch wel één van de raarste onderzoeken die de revue passeerde tijdens deze Ig Nobels was van de hand van gedragseconoom Lisa Keeping. Samen met haar team onderzocht ze of werknemers die waren gekwetst door hun baas zich beter voelden als ze virtuele voodoopoppetjes mishandelden. Hoewel de werknemers minder vaak woorden als onrechtvaardigheid in hun mond namen na afloop van de ‘therapie’, kunnen we niet goed afleiden of deze vorm van wraak nu echt de negatieve gevoelens richting hun baas wegneemt. Toch kregen de onderzoekers de economieprijs.

Drankvliegen en nieren in de achtbaan

Een vlieg zie je snel genoeg in je wijn drijven, maar kun je ze ook ruiken in je drankje? Paul Becher en zijn team lieten verschillende wijnkenners ruiken om te onderzoeken of ze de feromonen van een vlieg konden identificeren. En, bravo, dat konden ze. Daarmee hadden de wetenschappers de biologieprijs in the pocket.

En dan last but zeker not least, de winnaars van de geneeskundeprijs: twee urologen die voorstellen om een ritje in de achtbaan te maken als je last hebt van nierstenen. Met de 3D-printer maakten ze een siliconen model van een nier en vulden dit model met echte urine en nierstenen. Vervolgens namen de urologen plaats in een achtbaan van Walt Disney World, vergezeld door hun nepnier. Achja, alles voor de wetenschap!

Bronnen: Science Magazine, Ars Technica

KIJK 9/2018Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!