Een gouden medaille voor de draculamier. Volgens onderzoekers maken de kaken van het beestje namelijk de allersnelste bewegingen uit het dierenrijk.

Draculamieren zijn bijzondere beestjes. Zoals de naam al suggereert, zijn de mieren namelijk niet vies van een beetje bloed. Ze drinken het goedje alleen niet van een prooi, maar van hun eigen larven – gedrag dat men ‘niet-destructief kannibalisme’ noemt.

Maar hun vampierachtige gedrag is niet het enige dat de mieren bijzonder maakt, blijkt nu. Ze zouden ook ’s werelds snelst bewegende kaken hebben, schrijven onderzoekers van het Smithsonian in vakblad Royal Society Open Science. Die eigenschap bezorgt de miersoort de gouden plak voor snelste in het dierenrijk.

Lees ook: Mierkolonie reguleert hoeveelheid soldaten met feromonen

Gouden medaille

Het mechanisme achter de kaakbeweging van de draculamier Mysterium camillae is vergelijkbaar met wat er gebeurt als wij met onze vingers knippen – maar dan duizend maal sneller. De bovenste delen van de kaken duwen tegen elkaar waardoor er druk opbouwt. Wanneer die druk te groot wordt, beweegt uiteindelijk een van de twee kaakdelen langs de ander naar beneden.

En dat gaat snel, heel erg snel. Van begin tot eind duurt dit ‘klikken van de kaken’ een minuscule 0,000015 seconden. Zo tikken de kaakjes een maximale snelheid van een ongelooflijke 90 meter per seconde, oftewel 324 kilometer per uur, aan – de snelste dierlijke beweging ooit gemeten.

Met een snelheid van 90 meter per seconde klapt draculamier Mysterium camillae zijn kaken dicht. © Aiden Smith/ Royal Society Open Science

Twee in één

Het ‘klikken van de kaken’ van de Mysterium camillae bleek niet alleen razendsnel, de beweging verschilt ook sterk van de kaakwerking bij andere mieren. Trap-jaw-mieren Odontomachus en Myromoteras bijvoorbeeld, vangen hun prooi, zoals de naam al aangeeft, met hun snelle, sterke open kaken.

Dat werkt als volgt: in de kaakspieren van de trap-jaw-mieren ligt energie opgeslagen. Wanneer het tijd is de open kaken dicht te klappen, wordt die energie vrijgemaakt door een klink-achtig systeem te openen – vergelijkbaar met een schuifslot op een deur. Het ‘slot open’ en de energie vrij, klappen de kaken met behulp van een soort elastische veer dicht en is het klaar met de prooi.

Hoewel de draculamier die onderdelen ook heeft, zijn ze, in tegenstelling tot bij andere mieren, ingebouwd in de kaken. Het zou deze aanpassing zijn waar de mier, met kaken tien tot twintig keer sneller dan die van de trap-jaws, de gouden medaille aan te danken heeft.

De klikkende kaken van de Mysterium camillae (links) en de gewone, grijpkaken van een andere miersoort (rechts). Bron: Larabee et al., 2018/Royal Society Open Science 

Aan de kant!

Over waarom de draculamier deze fantastisch snelle ‘knijpers’ heeft, is men het nog niet helemaal eens. De kleine kruiper houdt de kaken namelijk tegen elkaar aan, niet wagenwijd open zodat hij gauw een prooi kan grijpen. Mogelijk, menen de onderzoekers, gebruikt de mier de kracht die vrijkomt bij het ‘klikken van de kaken’ om andere beestjes een tik te verkopen. Maar vervolgonderzoek moet hier meer duidelijkheid geven.

Bronnen: Royal Society Open Science, EurekAlert!, Science Alert

Beeld: Adrian Smith; Larabee et al., 2018/Royal Society Open Science 

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!