Onderzoekers hebben een enzym gevonden dat bij zou dragen aan het drukke, zorgeloze gedrag dat om de hoek komt kijken wanneer je iets te diep in het glaasje gekeken hebt.

Met Kerst net achter ons en Oud en Nieuw voor de deur, zal het voor velen geen onbekend gevoel zijn; na een paar drankjes begint de feeststemming er wel erg goed in te komen. Het gevoel dat de alcoholische versnaperingen opleveren, mag dan duidelijk zijn, de exacte werking van de ‘feestelijke’ substantie op ons brein is dat niet.

Onderzoekers aan het Scripps onderzoeksinstituut hebben door fruitvliegjes alcohol te voeren mogelijk een nieuw stuk van de puzzel opgelost. Volgens het team zou een enzym alcoholmoleculen helpen aan zenuwcellen te binden en zo bijdragen aan het ‘bezopen’ gedrag. Het onderzoek werd gepubliceerd in Journal for Molecular Biology.

Lees ook: ‘Sloopt alcohol onze hersencellen?’

Tipsy

Noem het aangeschoten, tipsy of teut; het vaak hyperactieve, onbezorgde gedrag dat de kop opsteekt wanneer we iets te veel alcohol hebben gedronken. Maar niet alleen mensen, of zelfs zoogdieren hebben er last van – ook fruitvliegjes kunnen flink aangeschoten worden. Dat komt goed uit, de vliegjes lijken namelijk zowel op moleculair als genetisch vlak erg op ons, maar zijn veel makkelijker te onderzoeken.

Om de slokjes drank op een feestje na te bootsen, gaven de onderzoekers de modelbeestjes af en toe een beetje ethanol – de meest voorkomende vorm van alcohol in drankjes. En jawel, al snel vertoonden de ‘aangeschoten’ fruitvliegjes gedrag dat lijkt sterk op dat van ons; ze werden drukker én een stuk minder gecoördineerd.

Zo zag de onderzoeksopstelling eruit: een scala aan ‘aangeschoten’ fruitvliegjes. © Scripps Research Institute

Indirect

Toen de onderzoekers het proces in de hersenen van de fruitvliegjes van dichterbij bekeken, zagen ze dat, in tegenstelling tot wat men dacht, de ethanolmoleculen niet direct aan de zenuwcellen in het brein bonden. In plaats daarvan bleek een enzym, genaamd fosfolipase D2 (PLD2), de moleculen eerst aan zogeheten lipiden te koppelen.

Die gekoppelde stofjes – lipide plus ethanolmolecuul, fosfatidylethanolen (PEtOH) genaamd – bouwen op in het brein en zorgen ervoor dat de zenuwcellen veel gemakkelijker elektrische signalen afvuren. Het is die verlaagde drempel voor het vuren van signalen, die leidt tot het bezopen gedrag. Toen de onderzoekers het gen verantwoordelijk voor de productie van PLD2 ‘uitzetten’, leken de vliegjes zich als normaal te gedragen.

Anti-katermiddel

Het vastpinnen van dit moleculaire aanknopingspunt van alcohol in het brein, zou volgens de onderzoekers uiteindelijk kunnen leiden tot een anti-katermiddel. Maar juich niet te vroeg, zo ver is het namelijk nog lang niet. Het is bijvoorbeeld nog onduidelijk in hoeverre het enzym en PEtOH ook een rol spelen bij het ‘stadium’ na de buzz – als je inkakt – en of het überhaupt een taak heeft bij de vervelende kater de ochtend erna.

Bronnen: Journal of Molecular Biology, Scripps Research Institute, EurekAlert!, New Atlas

Beeld: Scripps Research Institute

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!