Door genetische aanpassingen aan te brengen in kippen zouden ze eieren leggen die medicijnen tegen onder andere kanker bevatten.

Vergeleken met andere boerderijdieren worden ze flink in de watten gelegd, de scharrelende medicijnfabriekjes die kippen heten. Ze lopen de hele dag rond in grote rennen, krijgen genoeg eten en drinken en worden dagelijks in de gaten gehouden door speciaal opgeleide technici. Dat moet ook wel, want dit zijn niet zomaar kippen, maar genetisch gemodificeerde exemplaren die ‘anti-kankereieren’ leggen.

Lees ook: Nobelprijs voor immuuntherapie tegen kanker

GM-kippen

Veel ziektes worden veroorzaakt doordat het lichaam een belangrijk eiwit mist of er niet genoeg van aanmaakt. Soms kunnen de symptomen worden verlicht of tegengegaan door de patiënt medicijnen toe te dienen die het missende eiwit bevatten. Farmaceutische bedrijven produceren deze medicijnen, maar het vervaardigen ervan is vaak erg duur.

Dat moet goedkoper kunnen, dachten onderzoekers van het Roslin-instituut, onderdeel van de universiteit van Edinburgh. Ze slaagden erin om kippen genetisch te modificeren, waardoor ze eieren gingen leggen die enkele ‘beter makende’ eiwitten bevatten.

De eieren herbergden twee menselijke eiwitten die belangrijk zijn voor het immuunsysteem: IFNalfa2a, dat een sterke antivirale en anti-kanker werking heeft, en macrofaag-CSF, dat beschadigde weefsels stimuleert om zichzelf te herstellen.

De kippen merken zelf overigens niks van het feit dat ze deze medicinale eieren maken. Ze leggen ze zoals ze dat normaal gesproken zouden doen.

Gezonde geitenmelk

Wetenschappers hebben al eerder aangetoond dat ze bepaalde eiwitten kunnen toevoegen aan geitenmelk of kippeneieren. Maar de Schotse onderzoekers beweren dat hun aanpak efficiënter en goedkoper is, en betere opbrengsten oplevert. Bovendien blijft de kwaliteit van de medicijnen hetzelfde.

Met deze nieuwe methode kan medicatie dus stukken goedkoper worden geproduceerd dan wanneer ze in de fabriek worden gemaakt. Slechts drie eieren zijn genoeg om een dosis van de medicijnen te produceren. En aangezien een gemiddelde kip zo’n 300 eieren per jaar legt, is het een lucratieve aanpak.

Kippenoorsprong

Martijn Breuning, emeritus hoogleraar klinische genetica, is enthousiast over de ontwikkeling. “Als dieren voor ons voedsel kunnen zorgen, waarom zouden ze dan niet ook kunnen zorgen voor geneesmiddelen die moeilijk synthetisch of in celsystemen te maken zijn? Uiteraard moet een en ander wel zo gebeuren dat het veilig is voor mens en dier.”

“Het is zeker een interessante manier om nieuwe medicijnen te produceren”, mailt immunoloog Marjolein van Egmond van het Amsterdam UMC desgevraagd. “De hoge kosten van dit soort biologische medicijnen zijn inderdaad een probleem, zeker omdat ze steeds vaker gebruikt zullen gaan worden bij de behandeling van onder meer kanker en auto-immuunziekten.”

Toch plaatst Van Egmond nog een paar vraagtekens bij de aanpak. “Het geproduceerde eiwit zal inderdaad menselijk zijn, maar bijbehorende suikerketens hebben een kippenoorsprong. Er moet dus wel worden onderzocht of het menselijke afweersysteem hier niet op reageert. Ook kan het zo zijn dat de medicijnen sneller in het lichaam worden afgebroken, vanwege die kippensuikerketens.”

De Schotse wetenschappers beamen dat het nog heel wat jaren zal duren voordat de medicijnen geschikt zijn voor de behandeling van mensen. Verwacht overigens niet dat de eieren dan in de schappen van de buurtsuper liggen. Ze zijn uitsluitend bedoeld voor wetenschappelijke doeleinden.

Bronnen: BMC Biotechnology, University of Edinburgh, BBC News

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!