Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Vrije wil of niet, misschien móeten we er wel in geloven. Wat houdt je anders tegen om regels te overtreden of je als een botte hork te gedragen? Drie psychologische studies die onderzochten of we asocialer worden door het idee dat vrije wil niet bestaat.
1) Valsspelen
Gaan we sneller vals spelen als we denken dat we geen vrije wil hebben? Ja, volgens een Amerikaanse studie uit 2008 waarin proefpersonen over het onderwerp lazen. In één taak keken ze vervolgens sneller het goede antwoord op wiskundevragen af, in een andere betaalden ze zichzelf meer uit dan ze verdienden.
2) Hulpvaardigheid
Australische wetenschappers
vonden in een reeks van vier studies vorig jaar géén link tussen geloven in vrije wil en sociaal gedrag als hulpvaardigheid en eerlijkheid. Dat niet geloven in vrije wil flinke invloed heeft op ons dagelijks leven, zoals vaak wordt geopperd, is volgens de onderzoekers daarom twijfelachtig.
3) Wreedheid
Belgische proefpersonen lazen in 2017 hoe al onze keuzes vastliggen in onze genen en ze mochten daarna elektrische schokjes toedienen aan een ander. Hoe meer schokjes, hoe meer geld. Tegen de verwachting in hielden ze méér rekening met hun slachtoffer dan proefpersonen die de tekst niet hadden gelezen. Verwarrend voer voor verder onderzoek.
Dit is een kader uit het artikel ‘Wie is de baas?’ te vinden in KIJK 4/2020. Deze editie ligt in de winkel vanaf 19 maart tot en met 15 april.
Meer informatie:
- YouTube: Brein in Beeld – Professor Victor Lamme, Vrije wil
- Het Financieele Dagblad: Is onze vrije wil een illusie?
- de Volkskrant: Dat de vrije wil niet bestaat, is niet aangetoond, zegt psycholoog en filosoof Lieke Asma
- de Volkskrant: ‘De vrije wil is een sociale constructie’
- KIJK: Interview met de Amerikaanse filosoof Daniel Dennett
Tekst: Anouk Broersma
Openingsbeeld: Shutterstock/ Bewerking: Bert van den Broek/IDETIF