Tien uitspraken die Einstein (niet) heeft gedaan

KIJK-redactie

14 maart 2024 09:05

Albert Einstein met hand voor zijn ogen

145 jaar geleden kwam een van de belangrijkste natuurkundigen uit de geschiedenis ter wereld: Albert Einstein. Vijf memorabele uitspraken van deze iconische wetenschapper.

Voor een samenvatting van wat Albert Einstein (1879-1955) allemaal bedacht heeft, hebben we aan één web-artikel, of zelfs een complete KIJK-editie, niet genoeg. We noemen slechts de speciale relativiteitstheorie (1905) en de algemene relativiteitstheorie (1916). Verder leverde hij belangrijke bijdragen aan het onderzoek op het gebied van licht en de quantummechanica. Gelukkig bracht de beroemdste geleerde aller tijden ook een heleboel ‘losse’ wijsheden te berde.

Lees ook: Van kantoorklerk naar superster; hoe Albert Einstein in één klap wereldberoemd werd

‘Als ik mijn leven over zou mogen doen, werd ik loodgieter’

Einstein zou dit hebben geschreven in een brief naar een redacteur van de Amerikaanse krant The Reporter. Dit was tijdens de kruistocht tegen het communisme van senator Joseph Raymond McCarthy. Verschillende ambtenaren, regeringsfunctionarissen en wetenschappers werden ondervraagd en aangeklaagd op basis van zeer weinig tot niet-bestaand bewijs. Einstein was van mening dat het politieke klimaat in Amerika steeds vijandiger werd voor wetenschappers en leraren en dat je dus maar beter loodgieter kon zijn.

‘Leg je hand een minuut op een hete kachel en het lijkt een uur. Zit een uur naast een mooi meisje en het lijkt een minuut. Dát is relativiteit’

Voor degenen die niet snappen wat relativiteit nou precies inhoudt, weet Einstein het goed uit te leggen aan de hand van een mooie metafoor.

‘Maak je geen zorgen als je moeite met wiskunde hebt. Ik heb er veel meer moeite mee’

De wetenschapper zal ongetwijfeld zijn hoofd hebben gebroken over een aantal wiskundige vraagstukken. Toch laat deze cijferlijst van Einsteins eindexamen middelbare school in 1896 iets anders zien. De cijfers werden gegeven op een schaal van 1 tot 6, waarbij 6 het hoogste cijfer, en 4 een voldoende is. Einstein haalde voor drie wiskundevakken een 6 (dus eigenlijk een 10).

Cijferlijst van Albert Einstein van middelbare school
Einsteins cijferlijst van de middelbare school in 1896.

‘Verbeelding is belangrijker dan kennis. Want kennis is beperkt, terwijl verbeelding de hele wereld omvat’

Kennis brengt je inderdaad van A naar B, maar je verbeeldingskracht kent geen grenzen en brengt je dus nog veel verder.

‘Het meest onbegrijpelijke in de wereld is de inkomstenbelasting’

En daar zullen een hoop mensen het mee eens zijn.


Vijf uitspraken die Einstein niet heeft gedaan

Einstein als professor aan de universiteit van Berlijn (1920).
Einstein als professor aan de universiteit van Berlijn (1920).

Er zwerven ook heel wat uitspraken rond die Einstein niet heeft gedaan, maar die wel aan hem worden toegeschreven. Vijf voorbeelden.

Hoe meer mooie citaten je tijdens je leven hebt gezegd, hoe meer er later aan je worden toegeschreven. De geniale, gevatte en onconventionele Einstein moet wel zo’n beetje de koning van het ‘onvrijwillige citaat’ zijn. Vijf beroemde uitspraken die hij nooit heeft gedaan.

‘Als de bij van de aardbodem verdwijnt, heeft de mens nog maar vier jaar te leven

Einstein had van veel dingen verstand, maar hij was geen bijenexpert. De Belgische schrijver Maurice Maeterlinck blijkbaar wel. Hij zei dit in 1901.

‘Het is pijnlijk duidelijk geworden dat onze technologie onze menselijkheid heeft overtroffen

Dit citaat duikt pas op in 1995, veertig jaar na Einsteins dood, in de film Powder van Victor Salva. Hierin schrijft een personage het citaat aan Einstein toe.

‘Ik weet niet met welke wapens de Derde Wereldoorlog zal worden uitgevochten, maar de Vierde Wereldoorlog zal met stenen en speren worden uitgevochten

Vaak toegeschreven aan de pacifist Einstein. Maar volgens de Amerikaanse journalist Joseph Laitin sprak een anonieme luitenant deze onheilspellende woorden in 1946 tijdens een kernproef in de Stille Oceaan.

‘Waanzin is steeds opnieuw hetzelfde doen, en dan verschillende uitkomsten verwachten

Wikiquote meldt dat de vroegste versie van deze uitspraak te vinden is in een publicatie van de zelfhelpgroep Narcotics Anonymous uit 1981; ruim na Einsteins dood dus.

‘Slechts twee dingen zijn oneindig: het universum en de menselijke stupiditeit’

In 1946 schreef de psychiater Fritz Perls over zijn herinneringen en stelde daarbij dat dit citaat afkomstig was van “een beroemde astronoom”. In latere boeken legde hij Einstein deze gedachte in de mond.

Tekst: Laurien Onderwater, Leo Polak, Bruno van Wayenburg

Openingsbeeld: US Library of Congres/Beeldbewerking: Bert van den Broek

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!