Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Schedelresten suggereren dat de Homo erectus niet alleen veel ouder is dan we dachten, maar samenleefde met twee andere menssoorten in Zuid-Afrika.
De stamboom van de mens moet mogelijk opnieuw herschreven worden. Aan de hand van een schedelfragment van een Homo erectus concluderen onderzoekers dat deze ‘rechtopstaande mens’ mogelijk 200.000 jaar ouder is dan we voorheen dachten. Dat duwt de menssoort terug naar de tijd én plek van vroege mensachtigen Australopithecus sediba en Paranthropus robustus, zo schrijven de onderzoekers in vakblad Science.
Lees ook:
Wieg van de mensheid
De schedelresten waren aangetroffen in wat heel toepasselijk de ‘Wieg van de mensheid’ genoemd wordt. Dit gebied vlakbij de Zuid-Afrikaanse stad Johannesburg, dankt zijn bijzondere naam aan de grote hoeveelheid fossielen van mensachtigen die er gevonden zijn. In 1991 kreeg de plaats een plek op de UNESCO-werelderfgoedlijst voor de grote bijdragen die het leverde aan het begrip van onze geschiedenis.
Specifiek vond het team de fragmenten van de schedel, die ze later in elkaar pasten tot een stuk, in de zogenaamde Drimolen-grot. Op basis van de druppelvorm en de relatief grote hersenholte, concludeerden de onderzoekers dat het schedelfragment, dat ze DNH 134 doopten, van een jonge 2,04 tot 1,95 miljoen jaar oude Homo erectus moest zijn.
Rechtopstaande mens
We kennen Homo erectus vooral als waarschijnlijk de eerste mensachtige die uit Afrika migreerde. De voorloper van onder meer de neanderthalers, de denisova- en moderne mens. Hij leek dan ook meer op ons dan zijn voorganger Australopithecus; hij was lang en slank, had langere benen, kortere armen en stond min op meer rechtop. Ook zou H. erectus onder meer de eerste mensachtige geweest zijn die vuur onder de knie kreeg en in groepen jaagde.
Men ging er vanuit dat erectus 1,8 tot 1,9 miljoen jaar geleden op het speelveld verscheen. Maar de nieuwe vondst suggereert dat het mogelijk 100.000 tot 200.000 jaar eerder was. “Voor we DNH 134 vonden, was de vroegste Homo erectus een 1,8 miljoen jaar oude uit Dmanisi in Georgië”, vertelt coauteur Stephanie Baker in een persbericht.
Tegelijkertijd
De vondst suggereert ook dat de vroege Homo mogelijk niet uit het oosten – waar men nu vanuit gaat – maar van origine uit het zuiden van Afrika kwam. Bovendien plaatst het de mensachtige in dezelfde tijd én op dezelfde plek als zijn oudere ‘neven’ Paranthropus robustus en Australopithecus sediba. Hoe zou dat gelijktijdig bestaan eruit hebben gezien?
Op het moment associëren we de typische vorm van de schedel enkel met Homo erectus. “Het eerste voorkomen lijkt (uit deze studie, red.) zo’n 2 miljoen jaar geleden in Afrika te zijn”, schrijft Susan Antón, niet betrokken bij het onderzoek in Science Perspectives. Als de resultaten kloppen, “luidt dit het begin in van de meest succesvolle Homo-soort ooit – ons meegerekend”, besluit ze.
Bronnen: Science, Science Perspectives, EurekAlert!1, 2
Beeld: Therese van Wyk/University of Johannesburg (openingsbeeld), Herries et al., 2020/Science