‘Poep op voordeur houdt hoornaars op afstand’

Karlijn Klei

11 december 2020 15:00

hoornaars

Vietnamese honingbijen blijken er in de strijd tegen hoornaars een onsmakelijke gewoonte op na te houden: ze smeren poep rond de ingang van hun korven.

Hoornaars, een soort uit de kluiten gewassen wespen, voeden hun jongen met insecten zoals honingbijen, die ze razendsnel en in grote getale weten om te leggen. Met hun sterke kaken knippen de hoornaars hun prooi aan stukken, om ze vervolgens fijn te malen en als prakje naar hun nest te brengen.

Een lot dat de prooidiertjes natuurlijk graag gespaard blijft. Vietnamese honingbijen, zo blijkt uit nieuw onderzoek gepubliceerd in vakblad PloS ONE, proberen hoornaaraanvallen te vermijden door dierenpoep uit de omgeving te verzamelen en rond de ingang van hun korf te smeren. Onsmakelijk, maar effectief: het stinkende goedje lijkt de rovers op afstand te houden.

Lees ook:

Rooftocht

Het bijzondere gedrag werd ontdekt bij de grofweg 1 centimeter grote Aziatische honingbij (Apis cerana) in Vietnam. De lokale hoornaar (Vespa soror, zie openingsbeeld) – waarvan de werkers 3,5 cm kunnen worden – vallen de korven in groepen aan.

Zo’n inval kan het einde van een korf betekenen: al moordend knagen de hoornaars aan de ingangen om naar binnen te glippen. Daar doden ze meer bijen én diens nageslacht, die ze vervolgens meenemen naar hun nest om op te peuzelen.

Hoornaars (Vespa soror) bij de ingang van een bijenkorf, op zoek naar een maal. © Heather Mattila

Hoe stinkender, hoe beter

Maar sommige korven, specifiek die met “kleine, zwarte vlekjes” rond de ingangen, bleek dat lot (deels) gespaard te blijven, zo ontdekte het team achter het nieuwe onderzoek. De vlekjes bleken beetjes strategisch geplaatst dierenpoep te zijn.

De onderzoekers verzamelden uitwerpselen van waterbuffels, kippen, varkens en koeien, die in de buurt voorkomen. Ze plaatsen het in bergjes rond een bijenstal – een verzameling overdekte bijenkasten. Aan het eind van de dag hadden zo’n 150 bijen de trip naar de stinkende heuvels gemaakt. Hoe stinkender hoe beter, bleek. De bijen – die de onderzoekers ter identificatie markeerden –  verzamelden vooral de ‘geurige’ varkens- en kippenpoep.

Misselijkmakend?

De hoornaars bleven half zo lang bij korven met een middelmatig tot grote hoeveelheid poep rond de ‘bijenvoordeur’ dan bij de korven met geen of een beetje van het stinkende goedje. Ook het aantal daadwerkelijke aanvallen bleek bij de sterk besmeurde korven aanzienlijk minder dan bij de ‘schonere’ buren.

Wat het precies is dat de hoornaars zo afschrikt, weten de onderzoekers nog niet. Wellicht vinden de rovers de geur gewoon zo onprettig dat ze er op slag hun eetlust van verliezen. De lucht zou ook de geur van de bijen kunnen maskeren, suggereren de onderzoekers.

Bronnen: PLoS ONE, phys.org

Beeld: Thai National Parks (openingsbeeld); Heather Mattila

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!