Bijzonder: fossiel van dinosaurus op het nest

Laurien Onderwater

11 maart 2021 15:00

fossiel oviraptor

Paleontologen ontdekten de versteende resten van vermoedelijk een broedende dino. Het is de eerste keer dat er een dergelijk fossiel is gevonden van een dinosaurussoort die niet kon vliegen.

Hoewel er al eerder gefossiliseerde dinosauruseieren en embryo’s zijn ontdekt, heeft een internationaal wetenschapsteam nu een paleontologisch drieluik gevonden: een gefossiliseerde dinosaurusouder (1) die op eieren zit (2) waarin de embryo’s nog aanwezig zijn (3). De onderzoekers deden de ontdekking nabij de Chinese stad Gizhou in gesteente van ongeveer 70 miljoen jaar oud.

Lees ook:

oviraptor fossiel
Illustratie van moeder- en vaderoviraptor bij het nest. © Zhao Chuang

Oviraptor

Het fossiel is afkomstig van een oviraptor, een gevederde dinosoort die niet kon vliegen. De groep van de oviraptors leefden tijdens het Krijt in Azië en Noord-Amerika. De nu beschreven versteende resten omvatten het gedeeltelijke skelet van een vermoedelijk volwassen exemplaar dat in een broedhouding op een stuk of 24 eieren lijkt te zitten. In tenminste zeven van die eieren bevinden zich beenderen of gedeeltelijke skeletten van niet uitgekomen embryo’s.

Het late ontwikkelingsstadium van de embryo’s, en het feit dat een volwassen exemplaar bij ze werd gevonden, doet de onderzoekers vermoeden dat de oviraptor stierf bij het uitbroeden van de eieren. “Deze dinosaurus was een zorgzame ouder die uiteindelijk haar leven gaf terwijl ze haar jongen verzorgde”, zegt paleontoloog Matthew Lamanna erover.

Het team voerde ook een zuurstofisotopenanalyse uit waaruit bleek dat de eieren op hoge temperaturen werden uitgebroed. En hoewel alle embryo’s ver ontwikkeld waren, leken sommige volgroeider dan andere, wat weer suggereert dat dino-eieren op verschillende tijdstippen uitkwamen.

fossiel
Het fossiel van de oviraptor met eieren. De wetenschappers troffen ook gastrolieten. Deze ingeslikte kiezels of stenen fungeerden in de maag van sommig dinosaurussen als kiezen om het eten mee te vermalen. Moderne, plantenetende vogels en krokodillen verteren op deze manier nog steeds hun maaltijd. © Shundong Bi

Eenzijdige studie?

Een interessante studie, noemt Dennis Voeten, niet betrokken bij het onderzoek. Maar de paleontoloog kan zich niet volledig vinden in de presentatie van de uitkomsten. “In de nieuwe studie worden, naar mijn inzicht, de huidige interpretaties van wat oviraptors op deze nesten deden nogal eenzijdig weergegeven. De auteurs beweren namelijk dat de al bekende fossielen niet onmiskenbaar op broedgedrag wijzen, maar ook gezien kunnen worden als moederdieren die tragisch overleden tijdens het leggen van de eieren. Deze laatste hypothese wordt echter niet breed gedragen. Er wordt al langere tijd van uitgegaan dat het hier wel degelijk om broedende ouders moet zijn gegaan.”

Volgens Voeten is het onderzoek dan ook niet dé doorslaggevende vondst van broedende oviraptors te noemen. “Het onderzoek brengt zeker interessante inzichten naar voren, en raakt zelfs aan het grotere thema van warmtehuishouding in uitgestorven dino’s. Toch is het niet correct om te suggereren dat dit onderzoek onze ideeën van het nestgedrag van oviraptors volledig heeft veranderd.”

Bronnen: Science Bulletin, Science China Press via EurekAlert!, Dennis Voeten

Beeld: Zhao Chuang

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!