Met rewilding kun je de Nederlandse natuur stap voor stap wilder en natuurlijker maken, zegt buitengewoon hoogleraar rewilding ecology en onderzoeker aan het Nederlands Instituut voor Ecologie Liesbeth Bakker. Ze is hier heel optimistisch over, ook al heeft het verwilderen uiteindelijk een grens. “Er zijn genoeg mogelijkheden om mooie natuur te krijgen en de biodiversiteit te verbeteren.”

“Rewilding biedt meer ruimte aan natuurlijke processen”, zegt Liesbeth Bakker van Wageningen University & Research, de eerste hoogleraar rewilding ecology van Europa. “Je kunt denken aan het terugbrengen van ontbrekende schakels in een ecosysteem, bijvoorbeeld roofdieren als de wolf. Of grote grazers als het konikpaard, de wisent en de tauros – een rund dat wordt teruggefokt met zoveel mogelijk kenmerken van het uitgestorven oerrund. Maar gereguleerde overstromingen horen ook bij rewilding.”

Oernatuur

De term suggereert dat de natuur opnieuw wild wordt, misschien zelfs terugkeert naar de staat van oernatuur. Volgens Bakker is het echter een misverstand dat rewilding om ongerepte wildernis draait waar niemand aan mag komen. “Dat gaat in Nederland nooit gebeuren; daar zijn we veel te dichtbevolkt voor. Maar we kunnen een hoop doen om ons land stap voor stap natuurlijker te maken, en daar draait rewilding voor mij om.”

Om te weten welke kant natuurbeheerders op moeten, is het nodig te weten hoe de Nederlandse natuur eruitzag voordat mensen een bepalende rol gingen spelen. Dat probeert Bakker uit te zoeken met hulp van paleo-ecologen. Die bepalen bijvoorbeeld aan de hand van stuifmeelkorrels in de bodem welke plantensoorten eeuwen geleden dominant waren. “Hoe ziet een natuurlijk bos op de Veluwe er eigenlijk uit? We hebben helemaal geen natuurlijk bos meer hier. De Veluwe is een uitgemergeld gebied met een pH-waarde van 3 in de bodem en stervende bomen. Dat moet vroeger veel natter geweest zijn.”

Rewilding

Rewilding is niet nieuw. Sinds eind jaren zeventig, toen de bever en de eerste grote grazers als Schotse hooglanders, konikpaarden en heckrunderen werden teruggebracht, doet Nederland aan rewilding. “We noemden het toen alleen nog niet zo, maar we hebben dus al ontzettend veel praktijkervaring.”

‘Het wordt tijd dat er serieus onderzoek naar rewilding komt’

Liesbeth Bakker

Toch is rewilding wetenschappelijk gezien nog een jong vakgebied. Er zijn maar weinig studies waaruit blijkt wat de effecten zijn van bepaalde ingrepen, zoals de terugkeer van grote grazers. Of wat het effect is als je juist nauwelijks iets doet en de natuur haar gang laat gaan. Wordt de biodiversiteit bijvoorbeeld groter? “Het merendeel van de literatuur bestaat uit opiniestukken. Het wordt tijd dat er serieus wetenschappelijk onderzoek komt.”

Dit is het begin van het interview met Liesbeth Bakker te vinden in KIJK 1/2022. Deze editie ligt in de winkel vanaf 16 december tot en met 19 januari.

Meer informatie:

• Rewilding Europe
• Wageningen University & Research: Wildere natuur in Nederland en Europa
• BNNVARA Vroege Vogels: Invloed van begrazing en bemesting op graslanden
• KIJK: Zeven keer opleving van de natuur door de lockdown
• KIJK: Drie keer fake natuurnieuws in 2020

Tekst: Anne van Kessel

Beeld: PERRO DE JONG/NIOO-KNAW

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!