Vier soorten dolers in het heelal

KIJK-redactie

15 december 2021 12:00

Astronomen houden van orde en regelmaat. Manen draaien rond planeten, planeten rond sterren, sterren maken deel uit van sterrenstelsels enzovoort. Maar interstellaire objecten als ‘Oumuamua en komeet Borisov zijn bepaald niet de enige ‘dolers’ in het heelal.

1) Lege holtes

dolers

In de uitgestrekte lege ‘holtes’ tussen de kolossale, langgerekte superclusters in het heelal zijn eenzame, geïsoleerde sterrenstelsels ontdekt.

2) Intergalactische sterren

dolers

Eind jaren negentig ontdekte ruimtetelescoop Hubble intergalactische sterren: sterren die geen deel uitmaken van sterrenstelsels, maar zich in de leegte daartussen bevinden. Die zijn vermoedelijk door zwaartekrachtstoringen uit hun oorspronkelijke stelsels weggeslingerd.

3) Op drift geraakt

dolers

Met infraroodtelescopen en via metingen aan hun zwaartekrachtlenswerking (waarbij ze door hun zwaartekracht het licht van verder weg gelegen sterren tijdelijk versterken) zijn er de laatste jaren steeds meer op drift geraakte planeten gevonden. Die bewegen dus niet rond een ster, maar koersen door de koude interstellaire ruimte.

4) Ploonets

dolers

Ook een Planeetmaan kan een ‘eigen leven’ gaan leiden wanneer hij door zwaartekrachtstoringen uit zijn baan wordt gestoten. Zulke ex-manen die hun eigen baan rond de zon beschrijven, worden ploonets genoemd (van moon en planet). Het omgekeerde komt overigens ook voor: de Neptunusmaan Triton (zie foto) was oorspronkelijk een ijzige dwergplaneet in een baan om de zon.

Dit is een kader uit het artikel ‘Visite van ver’ te vinden in KIJK 1/2022. Deze editie ligt in de winkel vanaf 16 december tot en met 19 januari.

Meer informatie:

Tekst: Govert Schilling

Beeld: ESA, NASA, Simon Dye, NASA/JPL, USGS

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!