Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
In het gigantische universum gebeuren grote dingen. Maar deze nova laat zien dat deze toch heel snel kunnen gaan.
Sterrenkundefanatiekelingen weten ondertussen wel wat een supernova is: als de brandstof van extreem zware sterren op is, storten die onder hun eigen gewicht in. Hierop volgt een krachtige explosie. Een nova is een wat mildere variant hierop, en astronomen aan de Arizona Staatsuniversiteit hebben daar een heel bijzondere van gezien.
Lees ook:
Knipperlicht
Novae komen alleen voor in dubbelstersystemen met een witte dwerg. Als een niet al te zware ster (zoals onze zon) door zijn brandstof heen is, verliest hij zijn buitenste lagen en blijft er alleen een gloeiendhete kern over. Die heet dan een witte dwerg. Wanneer er twee sterren om elkaar heen draaien, kan het zo zijn dat één ster deze fase eerder bereikt dan de andere. In dat geval zal de zwaartekracht van de witte dwerg materie van de grotere ster naar zijn eigen oppervlak toe trekken. Hier wordt het zo heet dat er uiteindelijk een uitbarsting ontstaat.
Door deze explosies worden de sterren soms wel 10.000 keer zo helder als normaal. Het duurt dan ook vaak weken voordat de dwerg weer zijn normale sterkte heeft. Maar hier gaf ster V1674 Hercules geen gehoor aan. Toen die uitbarstte, duurde dat maar een enkele dag. Hiermee is hij de kortste nova ooit gemeten.
Toevaltreffer
Hoelang een nova duurt, hangt samen met zijn intensiteit. Als er meer licht vanaf komt, is hij sneller zijn energie kwijt en dus ook weer sneller klaar met uitbarsten. Maar het is niet alleen de snelheid die V1674 Hercules interessant maakt. Astronomen weten al langer dat dit soort gebeurtenissen een rol spelen in het ontstaan van sterren en planeten. Veel zware stoffen, zoals koper en nikkel, kunnen alleen in dit soort extreme explosies tot stand komen. Zonder novae hadden we deze dus nooit op aarde gehad. Verder onderzoek moet aantonen welke stoffen er precies bij deze nova zijn ontstaan.
Het team heeft geluk gehad met de ontdekking van deze uitbarsting. V1674 Hercules was namelijk helemaal niet in beeld, totdat de nova gespot werd door Seidji Ueda, een amateursterrenkijker in Japan. Weer een reden erbij om de avondhemel goed in de gaten te houden.
Bronnen: Research Notes of the American Astronomical Society, Arizona State University, IFLscience
Beeld: Mark Garlick