Meer dan negentig nesten met in totaal 256 fossiele eieren vertellen veel over hoe titanosauriërs zich voortplantten. Er zijn veel overeenkomsten met vogels.

Zo’n 70 miljoen jaar geleden stampte een van de grootste landdieren ooit door West- en Centraal-India; de wel 20 meter lange titanosauriërs. Paleontologen ontdekten in de Lameta-formatie 92 nesten met in totaal 256 fossiele eieren van deze plantenetende langnekken. Door die in detail te bestuderen, kwamen onderzoekers van de University of Dehli veel te weten over het voortplantingsgedrag van de giganten. Dat schrijven ze in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE.

Lees ook:

• ‘Liever groot, dan slim’: zoogdierbrein bleef klein na uitsterven dinosauriërs
• Ging deze dinosaurus zijn soortgenoten met knots te lijf?
• Bijzonder: fossiel van dinosaurus op het nest

Afwezige ouders

Je kunt een lange lijst maken met alle fossielen die zijn ontdekt in de Lameta-formatie. De vondst van de 15 tot 17 centimeter grote eieren kunnen daar nu aan worden toegevoegd. Deze gesteente formatie en de fossielen daarin dateren uit het late Krijt, vlak voor de fatale meteorietinslag.

De afstanden tussen de nesten was relatief klein, opmerkelijk voor zulke gigantische wezens. Daarom denken de wetenschappers dat titanosauriërs, net als veel vogels, in kolonies bij elkaar kwamen om hun eieren te leggen. Maar in tegenstelling tot vogels bleven de ouders vervolgens waarschijnlijk niet om te broeden. De ruimte tussen de nesten en eieren is soms zo klein – en de giganten zo groot – dat als ze bij hun nest bleven, ze ongetwijfeld per ongeluk op de kleine eieren van zichzelf of de buren zouden stappen.

Een van de gevonden titanosauriër-nesten. Zwarte letters in de foto geven de locaties van de twaalf eieren aan. Beeld: Dhiman et al., 2023 – PLOS ONE

“Ik ben het met de auteurs eens dat de grote langnekdino’s inderdaad niet makkelijk om de delicate, dicht op elkaar gelegde eieren konden manoeuvreren”, vertelt Femke Holwerda die ook onderzoek doet naar langnekdino’s en werkzaam is bij het Canadese Royal Tyrell Museum. “Bovendien, als de dino’s nestzorg hadden gehad, zou je ook voetafdrukken en andere sporen moeten terugvinden.” De eieren zijn namelijk in zachte modder of klei gelegd.  

Of de nesten allemaal tegelijk gebouwd zijn, is nog niet helemaal zeker. Het zou ook kunnen dat ze bijvoorbeeld in opeenvolgende jaren zijn gemaakt. “Dat zie je in Europese eierlocaties ook; de dino’s blijven trouw terugkomen naar dezelfde nestplaats – vogels, krokodillen en schildpadden doen dat ook. Maar als alle nesten op dezelfde laag zijn opgegraven, is dat wel een redelijke indicatie dat dit een en hetzelfde evenement was.”

Verrassingsei

Tussen de eieren vonden de paleontologen ook een merkwaardig exemplaar waar nog een kleiner ei in zat. Zo’n ei-in-ei is een zeldzame afwijking die ook bij moderne vogels voorkomt. Bij ziekte of voedseltekort kan een vogelei door een samentrekking in de eileider weer terug omhoog geduwd worden waardoor er vervolgens een nieuw ei zich om het oudere exemplaar vormt.

Deze afwijking is nooit in andere eierleggende dieren aangetroffen. Daarom is het reproductiesysteem van titanosauriërs vermoedelijk erg vergelijkbaar met dat van vogels. Holwerda vindt dat niet zo gek: “vogels zijn namelijk de meest nauwverwante, levende familieleden van de dino’s. Maar het is wel tof dat dit nu voor het eerst zo gevonden is.”

Bronnen: PLOS ONE, University of Dehli via EurekAlert!, Natural History Museum

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!