Mannetjesmuggen zonder sperma maar mét sexappeal zijn de nieuwste aanwinst in de trukendoos tegen malaria.

Zoals iedereen wel weet, wordt de dodelijke infectieziekte malaria overgebracht door muggen. En van al die verschillende vervelende zoemers is de mug Anopheles gambiae verantwoordelijk voor de meeste infecties bij mensen. Daarom wordt er vanuit verschillende hoeken nagedacht over manieren om deze muggen uit te schakelen. Eén daarvan is het uitzetten van spermaloze malariamuggen, zeggen onderzoekers van het Imperial College in Londen in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Science.

Die strategie lijkt zo op het eerste oog weinig indrukwekkend. Want het enige wat je ermee bereikt, is dat die mannetjes zelf niet kunnen voortplanten, toch? Nee. Deze vrouwtjesmuggen zijn namelijk het toonbeeld van monogamie. Nadat een vrouwtje één keer heeft gepaard met een mannetje, verandert haar lichaam op zo’n manier dat ze daarna nooit meer seks wil hebben. Ze drinkt wat bloed, ze legt haar eitjes, en klaar is Kees.

Dat maakt deze methode interessant. Want een vrouwtje dat wordt ontmaagd door een onvruchtbaar mannetje zal dus nooit voor nageslacht zorgen. Tenminste, als zo’n mannetje nog evenveel sexappeal heeft en als die lichamelijke veranderingen bij het vrouwtje nog steeds plaatsvinden.

Om dat te testen, namen de onderzoekers een aantal mannetjes, waar bij ze het gen uitschakelden dat nodig is voor de productie van de zaadcellen. De muggen hadden seks, en wat bleek? De vrouwtjes die met een onvruchtbaar mannetje paarden, vertoonden precies hetzelfde gedrag als de andere vrouwtjes. Ze dronken wat bloed, legden de (levenloze) eitjes, en wilden – in ieder geval zolang de studie duurde – daarna ook geen seks meer met andere mannetjes. Het lijkt er dus op dat deze strategie ervoor kan zorgen dat een deel van de muggenpopulatie zich niet meer voortplant.

“Zonder meer een interessante studie”, vindt ook medisch entomoloog Bart Knols, die eerder twee KIJK-artikelen schreef. “Toch zal de weg naar de daadwerkelijke toepassing lang zijn. Want het is nog niet duidelijk hoe je spermaloze mannetjes op grote schaal kunt kweken, en of dit niet zal leiden tot mutaties waardoor deze strategie niet meer werkt. Het is nieuwe, interessante kennis, waarvan de toepassing dus nog vragen opwerpt.”

Bron: PNAS

Beeld: James D. Gathany/PD-USGOV-HHS-CDC