Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Vorige maand werd de berging van een Lancaster-bommenwerper in het IJsselmeer is afgerond. Vandaag is bekendgemaakt dat de stoffelijke resten zijn geïdentificeerd.
Op 12 juni 1943 staan twaalf Lancaster-bommenwerpers hun motoren warm te draaien op het militaire vliegveld van Wyton, een kilometer of 80 ten noorden van Londen. Ze maken deel uit van het RAF 83 squadron en zijn Pathfinders, toestellen met een ervaren bemanning die in de eerste aanvalsgolf vliegen en met lichtfakkels en bommen de doelen markeren voor de honderden vliegtuigen na hen. Het doel die nacht is Bochum in het Ruhrgebied.
Een van de AVRO Lancasters, de ED603, is een nieuw toestel. Het heeft – naast de zeven bemanningsleden – 4 Target Indicators (lichtfakkels), een bom van ruim 1800 kilo, vier bommen van ruim 450 kilo en nog eens 8 bommen van 227 kilo aan boord.
Bochum in vlammen
Om het Duitse luchtafweergeschut te omzeilen, vliegen de toestellen vanaf de Engelse kust naar Texel. Daar wordt de draai naar het zuiden en richting het Ruhrgebied gemaakt. De bombing raid is strategisch gezien een succes. Die nacht gaan in Bochum meer dan 1000 gebouwen in vlammen op.
Lees ook:
Nachtjagers
Na het bombardement vliegt de ED603 via Coesfeld, Enschede, Nijverdal en Zwolle richting Texel om daar weer de oversteek over de Noordzee te maken. Op geborgenverleden.nl, dat gewijd is aan de berging van het toestel, staat: ” Als Eric Tilbury (de 26-jarige piloot – red.) boven het noordelijke deel van het IJsselmeer vliegt wordt zijn Lancaster waargenomen door de radarstations ‘Eisbär’ bij Sondel, nabij Lemmer en ‘Hering’ bij Medemblik. De radargegevens helpen de Duitse piloot Rudolf Sigmund om de ED603 te kunnen onderscheppen. Net na tweeën weet hij met het boordgeschut van zijn Messerschmitt Bf-110 de Lancaster op ongeveer 5800 meter hoogte neer te schieten. “02,11 Uhr Abschuss 1 Lancaster 15 km nordostw. Oosterland ins Ysselmeer durch Nachtjäger; Schicksal der Besatzung unbekannt”, meldt een Duits logboek. (1 Lancaster 15 km ten noordoosten van Oosterland neergeschoten in het IJsselmeer door nachtjagers; lot bemanning onbekend.)
Naamloos
Pas een week later spoelt het lichaam van de Canadese bommenrichter Arthur Gordon Fletcher aan op tweehonderd meter afstand van een Duitse observatiepost bij Workum. Omdat de Duitsers zijn naam niet weten te achterhalen, wordt hij naamloos begraven op de algemene begraafplaats in Workum. Later spoelen nog eens drie lichamen aan, die van piloot Tilbury, navigator Harold Howsam, en staartschutter Gordon Sugar. Zij zijn aan de hand van hun naamplaatjes wel te identificeren. Howsam wordt eveneens begraven in Workum, Tilbury in Stavoren en Sugar op het kerkhof van de Sint Gertrudiskerk in Hindeloopen.
Grafrovers
In maart 1996 werd het wrak op vier meter diepte gevonden door de bemanning van een vissersboot. Aan de hand van een serienummerplaat van een van de Rolls Royce Packard Merlin 28-motoren kon een bergingsofficier van de Nederlandse luchtmacht het toestel identificeren. Tussen 1996 en 2023 werd het wrak meerdere keren door hobbyduikers bezocht die onder meer (illegaal) een van de motoren en een pilotenstoel uit het wrak haalden.
Drooglegging
Door de hoge kosten kwam het nooit tot een officiële berging, maar inmiddels is er een Nationaal Bergingsprogramma opgezet dat onder meer de inzet van de bergingsdienst en identificatiedienst van Defensie betaalt. En dat maakt het voor gemeenten een stuk betaalbaarder.
Om het toestel naar boven te kunnen halen, was een stuk van 30 bij 30 meter van het IJsselmeer drooggelegd door een damwand rond het wrak te plaatsen en het water eruit te pompen. Vervolgens werden de vliegtuigresten geborgen en werden er stoffelijke resten gevonden.
Update
Uit onderzoek van Defensie is nu gebleken dat het inderdaad gaat om de drie vermiste bemanningsleden: boordwerktuigkundige Arthur Bertram Smart, radiotelegrafist en boordschutter Raymond Edward Moore en rugkoepelschutter Charles Frederick Sprack. Bij de overblijfselen werden ook vliegeruitrusting, kleding en twee verzilverde sigarettenkokers aangetroffen met de initialen van Smart en Moore. Defensie gaat alle persoonlijke bezittingen teruggeven aan de nabestaanden.
Bronnen: Geborgen Verleden, ZZAirWar
Openingsbeeld: Royal Air Force photographer/Imperial War Museums