Wat zou er zijn gebeurd als Nederland zijn gebiedsdelen in Noord-Amerika niet had opgegeven? Die vraag verkennen we in de eerste aflevering van de nieuwe KIJK-rubriek ‘Wat als…’.
Nadat de door de VOC ingehuurde Engelse ontdekkingsreiziger Henry Hudson tevergeefs had gezocht naar een alternatieve route naar ‘de Oost’, keerde hij terug naar Europa met als enige resultaat dat hij wat handel met de indianen had gedreven: messen en kraaltjes voor bever- en otterbont.
Kooplieden uit Nederland zagen wel brood in die handel en claimden het gebied rond de monding van de Hudson River. De vers opgerichte West-Indische Compagnie besloot Nederlandse kolonisten naar Amerika te sturen om deze claim kracht bij te zetten. De eerste migranten vertrokken in 1623 naar de nieuwe wereld en bouwden op de zuidpunt van Manhattan de vesting Fort Amsterdam. Hieromheen groeide de stad Nieuw-Amsterdam en het achterland ging Nieuw-Nederland heten.
De Engelsen deden verschillende pogingen om de Hollanders te verjagen. Maar ze hadden wereldwijd vrij veel problemen en slaagden er niet in om een vuist te maken. Dat veranderde toen Karel de II de Engelse troon besteeg en zijn broer, de Hertog van York, begin 1664 de opdracht gaf om heel Nieuw-Nederland in te nemen. Die slaagde daarin.
In 1672 pakte de Zeeuwse admiraal Cornelis Evertsen de overzeese gebieden nog even terug, maar tegen die tijd waren de vredesonderhandelingen tussen Nederland en Engeland al aan de gang. Bij de Vrede van Westminster werd bepaald dat de landen zouden teruggaan naar de situatie van vóór 1672. Nederland deed opnieuw afstand van Nieuw-Nederland en kreeg in ruil daarvoor een onbetwiste claim op Suriname en de gebieden eromheen. De Nederlandse rol in Noord-Amerika was uitgespeeld.
Maar stel nu dat de omstandigheden nét even anders waren geweest. Bijvoorbeeld bij de vredesonderhandelingen in 1672. Dan had Nederland zomaar een fors gebiedsdeel in Noord-Amerika kunnen behouden. Hoe was de geschiedenis daarna in dat geval verlopen?
Dit is een fragment van een artikel uit KIJK 1/2012. Dit nummer ligt in de winkel van 16 december 2011 tot en met 12 januari 2012.