Mysterie van de dubbele maankrater opgelost

André Kesseler

22 november 2023 14:52

Zo’n anderhalf jaar geleden crashte er een object op de maan en liet twee forse kraters achter. Amerikaanse onderzoekers vonden een verklaring.

Het komt wel vaker voor dat delen van ruimtevaartuigen op de maan neerstorten. Dat gebeurde bijvoorbeeld met raketboosters van verschillende Amerikaanse Apollo-missies. Maar een crash op 4 maart 2022 was wel een aparte. Het mysterieuze object, WE0913A genaamd, liet namelijk een opmerkelijke dubbele krater achter op het maanoppervlak. Aanvankelijk werd vermoed dat die was veroorzaakt door een SpaceX Falcon 9-raket en later dat het om een Chinese boosterraket zou gaan. China ontkende echter elke betrokkenheid.

Onderzoekers van de Universiteit van Arizona, het California Institute of Technology, Project Pluto en het Planetary Science Institute hebben nu bewijs gevonden dat het weldegelijk om ruimteschroot van Chinese makelij gaat én komen met een verklaring voor de tweede krater.

Lees ook:

Maanmonster

Om de oorsprong te kunnen achterhalen, brachten ze met behulp van waarnemingen met grondtelescopen de baan van het object in kaart. En uit die berekeningen bleek dat de baan van WE0913A precies past bij die van een Chinese raket die in 2014 tijdens de Chang’e 5-T1 missie werd gelanceerd.

Animatie van Chang'e 5-T1 booster (WE0913A) in een baan om de aarde
Animatie van Chang’e 5-T1 booster (WE0913A) in een baan om de aarde. Blauw: de aarde. Groen: de maan. Roze: WE0913A. Credit: Phoenix7777, CC BY-SA 4.0.

De Chang’e 5-T1 zat bovenop een Long March 3C raket en was een experimenteel ruimtevaartuigje, bedoeld als test voor een latere missie die een monster van de maan naar de aarde zou brengen. De Chinese ruimtevaartorganisatie beweerde dat de raketbooster na de terugkeer in de dampkring van de aarde was opgebrand, maar het Amerikaanse Space Command sprak dat tegen. De derde trap van de raket had de dampkring nooit bereikt en dat bleek later het object te zijn dat door de Catalina Sky Survey werd geïdentificeerd als WE0913A.

De lancering in 2014 van de Chang'e 5-T1 missie. Het is nacht en onder de raket komt veel vuur en rook vandaan.
De lancering in 2014 van de Chang’e 5-T1 missie. Beeld: China Academy of Launch Vehicle Technology.

Stabiel tuimelen

Het Amerikaanse onderzoeksteam concludeert niet alleen dat het gecrashte object Chinees was, maar ook dat het was uitgerust met een geheime lading. Voor de crash draaide WE0913A namelijk keurig stabiel om zijn as, wat er volgens de wetenschappers op wijst dat de motoren van elk 522 kilo een soort contragewicht moeten hebben gehad.

Tanner Campbell, onderzoeker van de afdeling lucht- en ruimtevaarttechniek en werktuigbouwkunde aan de Universiteit van Arizona, zegt daarover: “Iets dat al zo lang in de ruimte is, wordt blootgesteld aan krachten van de zwaartekracht van de aarde en de maan en het licht van de zon. Je zou dus verwachten dat het een beetje gaat wiebelen, vooral als je bedenkt dat de raket een grote lege huls is met zware motoren aan één kant. Maar deze tuimelde gewoon op een zeer stabiele manier rond.”

De dubbele krater op de maan.
De twee maankraters overlappen deels. Beeld: NASA/GSFC/Arizona State University.

Dubbelkrater

Een andere aanwijzing voor een ‘contragewicht’ zijn de twee deels overlappende kraters (foto hierboven). De westelijke heeft een middellijn van ongeveer 16 meter en de oostelijke van zo’n 18 meter. “Dit is de eerste keer dat we een dubbele krater waarnemen,” zegt Campbell. “We weten dat in het geval van Chang’e 5 T1, de inslag bijna recht naar beneden was, en om deze twee kraters van grofweg dezelfde grootte te krijgen, heb je twee ongeveer gelijke massa’s nodig die een eindje uit elkaar liggen.”

We’ll never know…

Wat die lading geweest is, blijft een raadsel. Campbell: “We hebben natuurlijk geen idee wat het geweest zou kunnen zijn – misschien een ondersteunende constructie, extra instrumentatie, of iets anders… We zullen het waarschijnlijk nooit weten.”

Bronnen: University of Arizona News, IFL

Beeld: NASA, Xinhuanet.com

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!