Om hongerige beleggers te voeden, heeft Europa per direct geld nodig. Heel veel geld. Maar waar moet dat geld vandaan komen? En kunnen we het ooit terugbetalen? Volgens Herman Daly zien economen iets belangrijks over het hoofd: de natuur.
De verwijten vliegen in het rond. De Grieken zijn veel te lui! De Italianen zijn corrupte feestnummers! Portugezen gaan te vroeg met pensioen! Europa is zich rotgeschrokken dat hele landen hun schulden ineens niet meer kunnen betalen. Natuurlijk, overheden hebben heel veel schulden van banken overgenomen, toen die in 2008 dreigden om te vallen. En ja, Griekenland heeft zijn slechte cijfers al jarenlang weggemoffeld. Maar waarom hebben beleggers, zoals banken, nu ineens besloten dat het te riskant is om leningen aan Zuid-Europese landen te verstrekken?
Volgens economen is er niks mis met schulden, als je economie maar groeit. Dan kun je met de stijgende belastinginkomsten de jaarlijkse aflossing betalen. En die inkomsten stijgen zolang je groeit. Maar dan rekenen we buiten de natuur, zegt Herman Daly, een 73-jarige emeritus hoogleraar aan de Universiteit van Maryland (zie foto). Daly heeft een tijd voor de Wereldbank gewerkt en is vooral bekend omdat hij wereldwijd een nieuw vak op de kaart heeft gezet: milieueconomie.
“Economen denken dat de economie het systeem is, maar dat is niet zo. Economie is een subsysteem van iets groters, namelijk de biosfeer. Die is eindig. Het is een wiskundige wet dat een eindig systeem geen oneindig groeiend subsysteem kan bevatten. Het enige wat er elke dag aan ons systeem wordt toegevoegd, is zonne-energie, maar ook die hoeveelheid neemt niet toe. Onze biosfeer is begrensd en groeit niet.”
Dit is het begin van een artikel uit KIJK 3/2012, in de winkel van 10 februari tot en met 8 maart.
Herman Daly over oneconomische groei:
Arnold Heertje over echte economie:
Meer informatie:
Tekst: Frank Mulder
Beeld: The European Magazine