Leverde ruimtestof de ingrediënten voor aards leven?

Jean-Paul Keulen

06 maart 2024 12:00

leven door kosmisch stof

Mogelijk waren niet komeet- en meteorietinslagen, maar stofdeeltjes verantwoordelijk voor het naar de aarde brengen van elementen die cruciaal zijn voor leven.

Het aardse leven kan niet zonder koolstof, stikstof, fosfor en zwavel. Probleem is alleen dat het gesteente aan het oppervlak van onze planeet van nature maar weinig van deze elementen bevat. Het leven van nu heeft zo zijn manieren ontwikkeld om ze toch bij elkaar te sprokkelen. Maar ooit, miljarden jaren geleden, was dat leven er nog niet – en dus zaten die cruciale elementen toen als het ware opgesloten in hun stenen. Hoe konden in die situatie dan uit deze elementen de moleculen ontstaan waar het huidige leven niet zonder kan, zoals vetten, DNA en RNA?

Dankzij inslagen van kometen en meteorieten, is de gangbare gedachte. Die bevatten namelijk wél veel van de genoemde elementen. Maar, zo schrijven Craig Walton, geochemicus aan de Techische Hogeschool Zürich en de Universiteit van Cambridge, en collega’s in het tijdschrift Nature Astronomy: er is een alternatieve weg, die de meeste wetenschappers tot nu toe hebben genegeerd. Er dwarrelt ook continu kosmisch stof op ons neer dat deze ingrediënten van leven met zich mee kan hebben genomen.

Lees ook:

Uitsmeren

Eerder was het idee dat deze stofdeeltjes geen goede leveranciers zijn van koolstof enzovoort, omdat ze deze elementen te zeer zouden ‘uitsmeren’ over het hele aardoppervlak. Maar op basis van geologische modellen laten Walton en zijn team zien dat geologische processen de elementen voor leven uit kosmische stofdeeltjes heel goed kunnen hebben verzameld – bijvoorbeeld op gletsjers.

Bovendien zweefden er volgens de wetenschappers in het vroege zonnestelsel veel meer stofdeeltjes door het zonnestelsel dan nu. Daardoor zouden er destijds ook honderd tot tienduizend keer zoveel op aarde zijn beland.

Helder over onzekerheden

“Een interessant idee”, zegt Floris van der Tak, sterrenkundige aan de Rijksuniversiteit Groningen en ruimteonderzoeksinstituut SRON. “De berekeningen lijken me solide en de hoeveelheid neergedwarreld stof plausibel. Het voordeel van stof boven inslagen van kometen en meteorieten is ook dat het organisch materiaal er makkelijker uit kan oplossen.”

Verder zijn Walton en collega’s helder over de onzekerheden in hun verhaal, vervolgt Van der Tak, “zoals de aanname dat gletsjers en andere geologische processen op de vroege aarde net zo werkten als nu”. Het enige wat hij mist in de studie, is dat we niet weten hoeveel van de aarde destijds met land was bedekt. “Als het oppervlakte vooral uit water bestond, is het moeilijk om het stof te concentreren.”

Bron: Nature Astronomy

Beeld: Photograzia/Getty Images

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!