Buitenaardse bacteriën te herkennen in minuscuul korreltje ijs

Jean-Paul Keulen

12 april 2024 09:00

Een tekening van Saturnusmaan Enceladus met geisers van ijs en gas, toekomstige missies kunnen daar buitenaardse bacteriën in vinden

Een tekening van Saturnusmaan Enceladus met geisers van ijs en gas. Beeld: NASA/JPL-Caltech.

Uit labonderzoek blijkt dat onbemande ruimtescheepjes buitenaardse bacteriën moeten kunnen herkennen in minuscule ijsdeeltjes.

Enceladus, een met ijs bedekte maan van de planeet Saturnus, sproeit met enige regelmaat geisers van ijs en gas het zonnestelsel in. Een team van Amerikaanse, Duitse en Britse wetenschappers heeft nu in het lab vastgesteld dat je in een enkel minuscuul ijsdeeltje uit zo’n geiser een eventuele bacterie kunt herkennen – of zelfs een klein fragmentje van zo’n bacterie.

Lees ook:

Nóg kleinere korreltjes

De onderzoekers gingen aan de slag met bacteriën van de soort Sphingopyxis alaskensis. Daaromheen lieten ze ijskorreltjes ‘groeien’ van 15 micrometer; kleiner dan de dikte van een menselijke haar. Vervolgens constateerden ze dat ze in zo’n korreltje de bestanddelen van de bacterie konden identificeren met het soort apparatuur dat huidige en toekomstige onbemande sondes bij zich hebben. En dat blijkt zelfs nog te lukken als een ijsdeeltje maar een honderdste van een bacterie bevat.

Nu zijn de ijsdeeltjes die Enceladus in werkelijkheid uitspuwt nóg een stuk kleiner dan de korreltjes waar deze onderzoekers mee werkten. Maar dat maakt het zoeken naar eventueel leven juist makkelijker. Want: als er minder ijs rond een (stukje) bacterie zit, bevat zo’n ijsdeeltje naar verhouding extra veel bacterieel materiaal.

Goed nieuws

“Ik heb het wetenschappelijke artikel met veel interesse gelezen en zie geen belangrijke haken en ogen”, zegt Marc Rovira Navarro, ruimtevaarttechnicus en planeetwetenschapper aan de TU Delft. “Het onderzoeksteam bestaat onder meer uit vooraanstaande astrobiologen gespecialiseerd in ijsmanen en uit onderzoekers die eerder betrokken waren bij de Cassini-missie, waarmee allerlei ontdekkingen werden gedaan over het binnenste van Enceladus.”

Het resultaat is goed nieuws voor toekomstige missies naar Enceladus of de Jupitermaan Europa, die ook een verborgen oceaan van vloeibaar water zou hebben. Elke keer dat zo’n ruimtescheepje door een ijs-en-gas-geiser vliegt, zal het tien- tot honderdduizend ijskorreltjes kunnen analyseren. En als ook maar een handjevol van die korreltjes een stukje buitenaardse bacterie bevat, zouden de instrumenten aan boord die moeten kunnen zien.

Bron: Science Advances

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!