Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De uitgebreide luchtaanval van Iran op Israël, die voor 99 procent is afgeslagen, komt niet zomaar uit de lucht vallen. De twee landen zijn al jaren aartsvijanden van elkaar. Hoe is dat zo gekomen?
In de jaren zeventig van de vorige eeuw, toen Iran nog werd geregeerd door sjah Mohammed Reza Pahlavi, waren de relaties tussen Iran en Israël een stuk aangenamer. Iran was zelfs een van de eerste moslimlanden die de staat Israël na de stichting in 1948 erkenden.
Israël was met een omzet van 500 miljoen dollar per jaar de grootste wapenleverancier aan Iran. (Op de voet gevolgd door de VS.) En daar bleef het niet bij. Beide landen werkten samen aan een raketsysteem waarmee ook kernkoppen verschoten konden worden en de geheime diensten onderhielden nauwe banden. Zelfs tijdens de oliecrisis, toen OPEC-landen de oliekraan dichtdraaiden, bleef Iran olie aan Israël leveren.
Lees ook:
1979 was het kantelpunt
Totdat de zaken er plotseling totaal anders voor kwamen te staan. De sjah werd verdreven en ayatollah Khomeini kwam aan de macht. Hij veranderde Iran op 1 april 1979 in een islamitische (en anti-Israëlische) republiek. Iran erkent Israël sindsdien niet meer als legitieme staat. Tijdens het regime van Khomeini kwamen de Verenigde Staten in Iran bekend te staan als de “Grote Satan” en Israël als de “Kleine Satan”.
De rivaliteit escaleerde toen Iran milities en andere gewapende groeperingen opbouwde en financierde in Syrië, Irak, Libanon en Jemen. Veel van die groepen hebben zowel Israël als het Amerikaanse leger als doelwit.
Sindsdien voert Israël regelmatig vergeldingsacties uit. Het voornaamste doelwit van die aanvallen is het Iraanse nucleaire programma. Iran claimt dat het programma 100 procent vreedzaam is en niet bedoeld is om kernwapens te creëren, maar Israël is daar niet gerust op. Een van de aanvallen was met het beruchte Stuxnet-computervirus dat de centrifuges platlegde die uranium verrijkten in een atoomcomplex.
Iran steunt gewapende groepen
Iran steunt onder andere Hamas, de gewapende Palestijnse groepering die de aanval van 7 oktober op het zuiden van Israël leidde waarbij 1200 Israëliërs om het leven kwamen en nog eens 250 werden gegijzeld. Die aanval ontketende de huidige oorlog, die al meer dan 33.000 levens heeft gekost, vooral die van vrouwen en kinderen.
Verder steunt Iran ook de anti-Israëlische en anti-Amerikaanse militante beweging Hezbollah, die in de jaren 1980 werd opgericht om de Israëlische bezetting in Zuid-Libanon te bestrijden. Sinds het begin van de Gaza-oorlog vuurt Hezbollah raketten af op het noorden van Israël.
Ook de Houthi-rebellen in Jemen, die ballistische raketten hebben afgevuurd op Israëlische doelwitten en schepen aanvallen in de Rode Zee – een van de belangrijkste scheepvaartroutes voor de wereldhandel – genieten steun van Iran.
Aanval op Iraanse generaals
Op 1 april worden twee Iraanse generaals van de paramilitaire Revolutionaire Garde gedood in de Syrische hoofdstad Damascus, bij een aanval op een Iraans consulaat. Die aanval wordt algemeen toegeschreven aan Israël, hoewel het land dit niet publiekelijk erkent. Iran beloofde wraak.
En op 14 april was het zover. Iran lanceerde meer dan driehonderd drones, kruisraketten en ballistische raketten richting Israël. Een buitengewone aanval die bijna volledig werd verijdeld door de luchtafweer van Israël. Hoewel er uiteindelijk geen grote schade werd aangericht, zet de wereld zich schrap voor de reactie van Israël.
Bronnen: KIJK 6/2010, NPR, PBS
Tekst: André Kesseler, Tim Tomassen
Beeld: Manuel Augusto Moreno/Getty Images