Dat Beethoven een loodvergiftiging had was een aantal jaar geleden ontkracht. Maar volgens nieuwe bewijzen klopt het toch wel. Hoewel het niet de (enige) doodsoorzaak was.

Ludwig van Beethoven werd een groot deel van zijn leven geplaagd door gezondheidsproblemen, waaronder darmklachten, nierproblemen en leverziekte. Maar wat de wereldberoemde componist misschien wel het ergst vond, was zijn doofheid. Tegenwoordig is bekend dat al deze klachten kunnen worden veroorzaakt door loodvergiftiging.

Dus toen wetenschappers in 2000 ontdekten dat er extreem hoge loodconcentraties in een bewaarde haarlok van Beethoven zaten, gingen ze ervan uit dat dat zijn gezondheidsproblemen en dood had veroorzaakt. Maar die theorie werd onderuitgehaald toen bleek dat de onderzochte haren van een vrouw waren, en dus niet van Beethoven.

Lees ook: Beethovens DNA onthult leverziekte en hepatitisinfectie

DNA onthult leverziekte

In 2023 zijn opnieuw haarlokken geanalyseerd, en deze keer wel echt die van Beethoven. De studie keek naar het DNA in het haar. Daarin vonden wetenschappers risicofactoren voor de leverziekte cirrose en bewijs voor een hepatitis B-infectie. Het team stelde dat die infectie de leverziekte waarschijnlijk had verergerd, en samen met zijn royale alcoholinname misschien zijn dood heeft veroorzaakt.

Maar voor zijn darmklachten en doofheid vond de studie geen duidelijke oorzaken. Een nieuw onderzoek heeft die nu wel gevonden. Dat is te lezen in het vakblad Clinical Chemistry.

Toch wel lood in haar van Beethoven

De wetenschappers analyseerden twee haarplukken die ook in de studie uit 2023 waren gebruikt. Deze keer keken ze niet naar DNA, maar naar giftige stoffen. Ze vonden in de ene lok een loodconcentratie die 64 keer hoger was dan normaal, en in de andere lok was dat zelfs 96 keer. Hiermee berekenden ze dat de loodconcentratie in Beethovens bloed waarschijnlijk tussen de 69 en 71 µg/dL lag. Dat is ongeveer 20 keer zo veel als normaal.

Hoewel dat niet genoeg is om de enige doodsoorzaak te zijn geweest, kan het wel veel van Beethovens gezondheidsklachten verklaren, waaronder zijn darmklachten, nierproblemen en doofheid.

Loodsuiker

Waarom de componist zo veel van het giftige metaal in zijn bloed had? In Europa werd lood in de negentiende eeuw veel gebruikt in voedsel, medicijnen en zalven. Vooral in goedkope wijn was de concentratie hoog. Lood, in de vorm van loodacetaat (ook wel loodsuiker), is zoetig en werd gebruikt om de smaak van wijnen te verbeteren. Beethoven dronk ongeveer een fles wijn per dag, en later in zijn leven zelfs meer.

Naast lood, bevatte Beethovens haar overigens ook 13 keer meer arseen en vier keer meer kwik dan normaal.

Bronnen: Clinical Chemistry, The New York Times

Beeld: Joseph Karl Stieler/Wikimedia

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!