Hoe Moby dik werd

KIJK-redactie

25 mei 2012 13:30

Vinvis skelet met losse schedeldelen

Vinvissen hebben een flexibele kaak, met ruimte tussen de twee helften voor een zintuig.

Afgelopen week verschenen in de media berichten over een nieuw zintuig dat in de bek van vinvissen was ontdekt.  Noord-Amerikaanse onderzoekers denken dat de dieren zonder het zintuig nooit zo groot waren geworden.

Met hun buikplooien en flexibele schedeldelen lijken vinvissen (Balaenopteridae) meer op reptielen dan op zoogdieren. Als de beesten op een plek komen waar veel plankton is, trekken ze hun bek wijd open en zwemmen door de voedselvoorraad heen. Ze kunnen daarbij zoveel water naar binnen scheppen dat ze tijdelijk twee keer zo zwaar worden. Het ingenomen water wordt vervolgens door de baleinen (een soort borstels van keratine voorin de bek) naar buiten geperst. Daarbij blijft het plankton in de baleinen achter en kan worden doorgeslikt.

Het ontdekte zintuig is een klein, met bindweefsel en zenuweinden gevuld stukje weefsel dat helemaal voorin de bek, tussen de kaakhelften ligt. Het ‘registreert’ wanneer de kaken open en dicht gaan en wanneer de plooien in zijn onderzijde moeten uitzetten om al dat water binnen te laten. Ook voelt het orgaan plankton in het water.

Wetenschappers van verschillende Amerikaanse onderzoeksinstellingen denken nu dat de complexe manier van voedsel vergaren zonder dat zintuig veel minder effectief zou zijn geweest. Als gevolg daarvan zouden vinvissen, zo denken ze, nooit zulke kolossale beesten zijn geworden. (De blauwe vinvis bijvoorbeeld, kan maar liefst 150 ton zwaar en 30 meter lang worden.) Het bewijs daarvoor zijn andere soorten baleinwalvissen. Die vergaren hun voedsel op dezelfde manier, maar doen dat zonder zo’n zintuig en zijn een stuk kleiner dan vinvissen.

De wetenschappers vermoeden daarom dat het zintuig een redelijke nieuwe ontwikkeling is, die de vinvissen tot de grootste dieren ooit gemaakt heeft.

Bron: Nature