Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
De Vikingen hadden sowieso geen vredelievende reputatie in Nederland, maar uit nieuw onderzoek blijkt dat de ene Viking de andere niet was.
Het leven van een Noorse Viking was gemiddeld genomen veel gewelddadiger dan dat van een Deense. Die conclusie trekken Amerikaanse, Noorse en Duitse onderzoekers na het bestuderen van skeletten uit beide landen. Op de Noorse Vikingskeletten waren beduidend meer sporen van geweld te vinden.
Lees ook:
Gewelddadige samenleving
De skeletten van de Noorse Vikingen lieten in 33 procent van de gevallen tekenen van geheelde verwondingen zien. Dat duidt erop dat gewelddadige opstootjes niet ongewoon waren. Op maar liefst 37 procent van de overblijfselen waren tekenen van fataal trauma te zien. Het was een samenleving waar wapens en geweld niet geschuwd werden, aldus de onderzoekers.
In Denemarken waren ze vriendelijker voor elkaar, afgaande op wat de botten ons kunnen vertellen. Daar waren vrijwel geen sporen van onderling geweld op terug te vinden. Zo’n 6 procent van de onderzochte Deense Vikingen kwam door geweld om het leven, veelal door executies. De onderzoekers vonden bijvoorbeeld verwondingen die wijzen op onthoofdingen. Waar de Noren elkaar onderling te lijf gingen, lijkt geweld in de Deense communes vooral van hogerhand te zijn uitgevoerd.
Noorse Vikingen hadden meer wapens
Een ander verschil tussen de twee samenlevingen was het aantal wapens dat er rondging. In Noorwegen vonden ze meer dan drieduizend zwaarden uit de late ijzertijd en de Vikingperiode. In Denemarken waren het er enkele tientallen.
Daarnaast werden de Noren vijftig keer vaker met een wapen begraven dan de Denen. Ook dat laat zien dat de Noorse samenleving meer belang hechtte aan geweld, menen de onderzoekers.
Dat een Noorse Viking zoveel vaker een wapen op zak had, kan volgens de Noorse onderzoeker Jan Bill (Universitetet i Oslo) komen omdat de Noren eenvoudiger toegang hadden tot ijzer, een belangrijk bestanddeel van zwaarden.
Clan versus commune
Volgens Bill heerste er in Denemarken bovendien veel meer een saamhorigheidsgevoel, terwijl bij de Noorse Vikingen hun clan voorop stond. Dat was onder meer terug te zien in de dingen die ze bouwden. De Denen bouwden verdedigingswallen – die voor iedereen nuttig zijn – en de Noren grafheuvels waarin maar één persoon lag begraven.
Ook de boodschappen op de runenstenen verschilden sterk van elkaar. De inscripties op deze stenen dienden vooral ter nagedachtenis aan de doden. Op een Deense runensteen werd vaak verteld welke rol de overledene in de samenleving speelde, terwijl de Noren vooral vermelden van welke familie hij lid was.
Opvallende uitkomsten
De Amerikaanse onderzoeker David Jacobsen van de University of South Florida noemt de uitkomsten van het onderzoek ‘opvallend’. Er werd lange tijd gedacht dat alle Vikingsamenlevingen erg op elkaar leken, maar ze blijken minder uniform dan voorheen werd aangenomen.
Toch is er ook enige kritiek op de studie, bijvoorbeeld van de Deense archeoloog Søren Sindbæk. Zo zegt hij dat er in Noorse graven ook vaker sierraden worden gevonden dan in de Deense. Betekent dat dan de Noren ijdeler waren? Zulke conclusies kun je niet zomaar trekken. Met andere woorden: dat er zwaarden zijn gevonden in een graf, betekent niet direct dat er ook meer geweld was.
Daarnaast was het in Denemarken gebruikelijker om lijken te verbranden dan te begraven. Wie weet kregen alleen hooggeplaatste personen een graf, terwijl actieve strijders werden verbrand. Dan vind je op botten logischerwijs ook minder sporen van geweld.
Bronnen: Journal of Anthropological Archaeology, University of South Florida, NRK.