Dinofilms, -boeken en -games geven je misschien het idee dat we van alle bekende uitgestorven dieren precies weten hoe ze eruitzagen. Maar dat is niet helemaal waar. Van veel fossiele gewervelde dieren hebben we alleen tanden en skeletdelen. Van sommige soorten zijn tot nu toe zelfs niet meer dan een paar botten gevonden. Hoe kunnen wetenschappers dan toch achterhalen hoe het complete beest eruitzag?

De sleutel tot reconstructie is de zogenoemde geïnformeerde interpretatie. Zo kan het zijn dat van een uitgestorven soort geen complete exemplaren, maar wel meerdere incomplete individuen bekend zijn. Als bepaalde kenmerkende botten in alle exemplaren aanwezig zijn, kun je stellen dat het inderdaad om dezelfde soort moet gaan. De overige botten worden dan gecombineerd tot een composiet: een samengesteld individu dat completer is dan de afzonderlijke vondsten.

Lees ook:

• Wat maakt supervulkanen super?
• Heeft een onderzeese vulkaanuitbarsting invloed op de zeewatertemperatuur?

Vergelijkingsmateriaal

Soms zijn er van een soort maar enkele botten van één exemplaar beschikbaar. In zulke gevallen worden aanvullende botten van verwante diergroepen gebruikt om het beeld te completeren. En als er geen vergelijkingsmateriaal van verwante soorten beschikbaar is? Dan kunnen wetenschappers kijken naar andere dieren met een vergelijkbare levensstijl. Hoewel de onzekerheid over het uiterlijk van de specifieke soort dan groter wordt, biedt die aanpak toch waardevolle aanknopingspunten. Toekomstige vondsten zullen misschien meer inzicht geven en eerdere reconstructies bevestigen of corrigeren.

Veren, huidflappen en kleuren blijven onbekend

Sowieso vormen skeletten en tanden maar een klein deel van het dierenlichaam. Belangrijke uiterlijke kenmerken zoals veren, spieren, maar bijvoorbeeld ook lippen, huidflappen en kleuren blijven vaak onbekend. Deze uitdagingen maken de reconstructie van uitgestorven dieren een blijvend onderwerp van discussie, zowel onder wetenschappers als onder paleo-kunstenaars.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 4/2024.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze nieuwe special geven we antwoord op 172 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.

Tekst: Dennis Voeten

Beeld: Henry De la Beche, 1830