Gemuteerde bacteriën aan boord van het ISS worden steeds besmettelijker

Sterre Roosen

25 september 2024 12:00

In het ISS passen bacteriën zich aan aan de ruimte

Een gemuteerde bacteriesoort in het ISS is agressiever en meer resistent dan de aardse variant.

Onderzoekers van NASA’s Jet Propulsion Laboratory (JPL) hebben een opmerkelijke ontdekking gedaan. Bacteriën in het internationale ruimtestation ISS zijn zich via genetische mutaties aan het aanpassen aan een leven in de ruimte. In onderzoek gepubliceerd in het vakblad Microbiomes vergelijken ze monsters van Enterobacter bugandensis uit het ISS met hun aardse tegenhangers.

Lees ook:

Resistente ruimtebeestjes

De bacteriën vertonen genetische mutaties waardoor ze functioneel verschillen van E. bugandensis die zich op aarde bevindt. Dit houdt in dat ze niet alleen genetisch veranderen, maar ook andere eigenschappen en gedrag vertonen. Een van deze eigenschappen is bijvoorbeeld het produceren van biofilms: slijmerige laagjes die kunnen helpen antibiotica en ontsmettingsmiddelen te weerstaan. Zo hebben de bacteriën een hogere kans op overleven in de zware omgeving waarin ze zich bevinden.

In het ISS worden de bacteriën blootgesteld aan hogere doses straling vanuit de ruimte en leven ze in een milieu met microzwaartekracht, de gewichtloosheid die in de ruimte voorkomt. Ook speelt de beperkte beschikbaarheid van voedingsstoffen in het ISS een rol. Bacteriën passen zich hierdoor aan op de schaarste. Daarnaast dwingt de steriele omgeving hen om agressievere overlevingsstrategieën te ontwikkelen.

Ruimtestress

De ‘stress’ die bacteriën ervaren door deze gecombineerde omgevingsfactoren bevordert mutaties. Dat heeft invloed op de werking van biologische processen, inclusief de manier waarop bacteriën groeien, zich delen en evolueren.

De E. bugandensis-stammen die in het ISS zijn gevonden vertonen weerstandsmechanismen die passen bij de groep ESKAPE-pathogenen. Dit is een groep van zeer besmettelijke en multiresistente bacteriële ziekteverwekkers. Dit roept bij de onderzoekers vragen op over de veiligheid van de astronauten aan boord van het ISS.

Aangezien E. bugandensis vooral infecties veroorzaakt bij mensen met een niet goed werkend immuunsysteem, vormen de bacteriën geen directe bedreiging voor astronauten. Wel zou het ontstaan van nóg besmettelijkere en meer resistente bacteriestammen een probleem kunnen worden op een geïsoleerde locatie zoals het ISS. Volgens de onderzoekers vraagt dit om extra preventieve maatregelen en onderzoek naar gespecialiseerde antibiotica.

Toch vormen de muterende ruimtebacteriën niet alleen wetenschappelijke uitdagingen, maar geven ze ons ook de kans om te leren over hoe leven zich aan kan passen buiten onze planeet, in extreme en geïsoleerde omstandigheden. Dit zou belangrijke inzichten kunnen opleveren voor toekomstige langeafstandsmissies, naar bijvoorbeeld Mars.

Bron: Microbiome

Beeld: NASA’s Marshall Space Flight Center/Flickr

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!