Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Op 19 november 1942 lanceerde het Sovjetleger een offensief dat tot omsingeling van zo’n 300.000 Duitse soldaten bij Stalingrad leidde.
In de zomer van 1942 begon nazi-Duitsland een offensief, genaamd Fall Blau, met het doel om olievelden in de zuidelijke Kaukasus te veroveren en het Rode Leger te vernietigen. De Duitsers wilden ook de Russische stad Stalingrad in handen krijgen. Die verovering was niet alleen strategisch, maar ook symbolisch, omdat de stad de naam van Sovjetleider Jozef Stalin droeg.
Meer Vandaag in…
- 16 november 1532: de laatste Inca-heerser, Atahualpa, wordt gevangengenomen
- 17 november 1970: Douglas Engelbart krijgt het patent op de computermuis
- 18 november 1978: ruim 900 sekteleden plegen tegelijk ‘zelfmoord’
Operatie Uranus
Het innemen van Stalingrad verliep minder makkelijk dan gehoopt, maar uiteindelijk wisten de Duitsers, onder andere met bombardementen, de stad te veroveren. Het inmiddels verzwakte leger was alleen niet voorbereid op de strenge Russische winter, waardoor ze de stad slecht konden verdedigen.
Voor het Rode Leger waren de barre omstandigheden juist een voordeel. Het ijs op de rivieren was dik genoeg om tanks overheen te laten rijden. Op 19 november 1942 begon Operatie Uranus, met het doel om Stalingrad terug te winnen.
Het Rode Leger trok van zowel het noorden als het zuiden richting de stad. De Roemeense, Hongaarse en Italiaanse troepen (Duitse bondgenoten) die de flanken van de stad beschermden, lukten het niet om die invasie een halt toe te roepen. Op 23 november ontmoetten het noordelijke en zuidelijke leger elkaar en was Stalingrad omcirkeld. Zo’n 300.000 Duitse soldaten soldaten en bondgenoten zaten daardoor in de val.
Extreme kou
In plaats van een ontsnappingsplan te bedenken, besloot Hitler de ingesloten toepen te bevoorraden via de lucht. Maar het bevoorraden van zo’n groot leger bleek een onmogelijke taak, zeker toen het Rode Leger steeds verder de stad in trok en het belangrijkste vliegveld veroverde. In december deed Duitsland toch nog een ontzettingspoging. De Sovjet-Unie wist die bevrijdingsactie af te slaan, maar daarbij kwamen wel veel soldaten om het leven kwamen.
Ondertussen waren de omstandigheden in de Kessel (ketel, zoals de Duitsers het ingesloten gebied noemden) erbarmelijk. Het was er ijskoud (tot wel 40 graden onder nul), er was te weinig eten, er heersten veel ziektes en er waren ratten- en muizenplagen. Veel Duitse soldaten kwamen om door verhongering of onderkoeling.
Overigens waren de omstandigheden voor de soldaten van het Rode Leger niet veel beter. De Sovjet-Unie was nog herstellende van de Duitse invasie in 1941 en stuurde veel ongetrainde soldaten zonder wapens naar het front. Bovendien hadden ook zij te maken met kou, voedseltekorten en ziektes.
Uitputtingsslag
De Slag om Stalingrad was voor beide kanten een uitputtingsslag. Om ieder gebouw werd gevochten, vaak ook met de vuist of met messen, omdat er te weinig vuurwapens waren. De Sovjet-Unie was in het voordeel doordat er steeds nieuwe troepen gestuurd konden worden.
De situatie in de Kessel werd steeds ernstiger en op 2 februari 1943 gaven de laatst Duitse troepen zich over. De strijd heeft aan beide kanten honderdduizenden levens geëist.
De Slag om Stalingrad was een belangrijk keerpunt in de Tweede Wereldoorlog. Het Duitse leger bleek plotseling toch niet onoverwinnelijk te zijn. Dit was een zware domper voor de Duitse soldaten en het thuisfront. Voor de Sovjet-Unie en bewoners van bezette gebieden gaf dit juist hoop.
Bronnen: Britannica, AnneFrank.org, WarfareHistoryNetwork, NPR