Een vondst van oeroude voetafdrukken toont dat Homo erectus ooit zij aan zij leefde met een andere mensachtige: Paranthropus boisei

Op een uitgedroogde oever van het Turkanameer in Kenia stuitten onderzoekers in 2021 op iets bijzonders: twee soorten voetafdrukken, afkomstig van verschillende mensachtigen. De sporen zijn miljoenen jaren oud en wijzen erop dat twee verschillende mensachtigen – Homo erectus en Paranthropus bosei – deze regio tegelijkertijd bewoonden.

Lees ook:

• Oudste stenen gereedschap ontdekt – maar wie gebruikte het?
• Waren neanderthalers herbivoren, omnivoren of toch carnivoren?
• ‘Mensachtige Sahelanthropus was eerste die rechtop liep’

Diepe sporen

Ruim drie jaar geleden ontdekten archeologen van het Turkana Basin Instituut in Kenia een spoor van twaalf opeenvolgende en drie afzonderlijke voetafdrukken die bijzonder goed bewaard zijn gebleven. Dankzij de verharde klei en het slib van het voormalige meerlandschap hebben de sporen zo’n 1,52 miljoen jaar aan erosie weten te doorstaan. Het patroon doet vermoeden dat één individu in een rechte lijn liep, terwijl de drie aparte afdrukken afkomstig zijn van drie anderen.

Een internationaal team van onderzoekers heeft nu een gedetailleerde analyse gemaakt van de voetsporen. Deze wijst erop dat de ene reeks typisch is voor H. erectus, gekenmerkt door een stevigere hielafdruk en een soepel rollend voetbed. De individuele afdrukken daarentegen, duiden door hun platte vorm op P. boisei. Volgens het onderzoek zouden er slechts uren tot dagen tussen het maken van deze sporen hebben gezeten, en zijn ze het eerste bewijs dat de twee soorten tegelijkertijd op dezelfde locatie leefden.

Harmonieus

Op verschillende locaties in de buurt zijn vergelijkbare voetsporen gevonden, die per locatie rond dezelfde tijd moeten zijn achtergelaten. Maar tussen het ontstaan van deze verschillende locaties kan soms tot wel 100.000 jaar hebben gezeten, wat er volgens de onderzoekers op wijst dat de twee soorten duizenden jaren in hetzelfde gebied hebben geleefd.

Toch hadden ze twee compleet andere leefstijlen. H. erectus had veel grotere hersenen en jaagde op grote prooien, waardoor deze een gevarieerder dieet had. Ook was deze soort waarschijnlijk de eerste die Afrika verliet en zich verspreidde over andere continenten. P. boisei had een kleiner brein en was gespecialiseerd in het eten van harde, vezelrijke planten. Deze mensachtige had enorme, platte kiezen en krachtige kaken die geschikt waren voor het kapot kauwen van taai eten, wat de bijnaam The Nutcracker Man opleverde.

De onderzoekers vermoeden dat er weinig tot geen competitie heeft plaatsgevonden tussen de mensachtigen, met een eeuwenlange harmonieuze samenleving als resultaat.

Onmiskenbaar

De sporen laten niet alleen zien dat de twee soorten hun leefgebied deelde, maar vertellen ons ook meer over P. boisei zelf. Eerder was er weinig bekend over hun loopstijl, maar deze voetafdrukken zijn volgens onderzoekers onmiskenbaar bewijs dat deze soort op twee benen liep. Hoewel enkele losse botten van armen en benen al aan P. boisei waren toegewezen, is er nooit één compleet skelet gevonden waarmee hun manier van lopen bevestigd kon worden.

P. boisei is mogelijk door veranderingen in het klimaat en de omgeving zo’n 1,2 miljoen jaar geleden uitgestorven. Hoewel de twee soorten door hun afwijkende leefstijlen waarschijnlijk niet zij aan zij door het leven gingen, blijven de sporen op de uitgedroogde oever een tastbare herinnering aan een tijd waarin onze voorouders hun wereld met deze unieke mensachtigen deelden.

Bronnen: Science, New Scientist, Gizmodo

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!