Welke geluiden vinden mensen het onprettigst? Uit Brits-Duits onderzoek volgt een top-tien.
Je kent ze wel: van die piep- en krasgeluiden waar je haren al recht overeind van gaan staan als je er alleen al aan dénkt – zoals wanneer iemand met zijn nagels over een schoolbord gaat. Bij een onderzoek van Engelse en Duitse wetenschappers, gepubliceerd in het Journal of Neuroscience, moesten proefpersonen aangeven welke van 74 geluiden ze het naarst vonden. Daar kwam de volgende top-tien uit tevoorschijn:
- Met een mes over een fles schrapen
- Met een vork over glas schrapen
- Met krijt op een schoolbord piepen
- Met een lineaal over glas schrapen
- Met nagels op een schoolbord krassen
- Schreeuw van een vrouw
- Een slijptol aan het werk
- Piepende remmen van een fiets
- Huilende baby
- Elektrische boor
Voor wie durft: de universiteit heeft mp3’tjes van de vijf ergste geluiden op haar site geplaatst. (En nou niet ze stiekem als foutmeldingsgeluidjes instellen in iemand anders z’n Windows, oké?) De vier geluiden die de proefpersonen het prettigst vonden, waren overigens applaus, een lachende baby, de donder en stromend water.
Van gehoorschors naar amygdala en terug
Het onderzoek draaide overigens niet om de vraag wélke geluiden het onprettigst waren, maar op welke manier die worden verwerkt in het menselijk brein. Dat werd onderzocht met behulp van fMRI-scans, die de hersenen van de proefpersonen in de gaten hielden terwijl die werden geconfronteerd met piepend krijt enzovoort.
De conclusie: het geluid wordt in eerste instantie verwerkt door de gehoorschors (auditieve cortex) en dan doorgespeeld naar de amygdalae, twee hersengebiedjes die gaan over afkeer en angst. Die vellen er als het ware een oordeel over en geven dat weer door aan de gehoorschors. (Dat is bijvoorbeeld in tegenspraak met theorieën die ervan uitgaan dat de amygdalae het geluidssignaal niet via de gehoorschors krijgen, maar een ‘ruwere’ versie van het signaal ontvangen vanuit de thalamus, die zintuiglijke signalen doorspeelt naar andere delen van het brein.)
Psychologische factoren
Interessant is verder dit onderzoek over hetzelfde onderwerp, dat we eerder op KIJKmagazine.nl beschreven. Daaruit bleek onder meer dat we geluiden à la de bovengenoemde minder irritant vinden als iemand erbij zegt dat ze deel uitmaken van een of ander muziekstuk, dan wanneer ons wordt vertelt dat het gaat om, bijvoorbeeld, de haast spreekwoordelijke nagels op een schoolbord. Psychologische factoren zoals verwachting en aangeleerde afkeer spelen dus blijkbaar een rol bij het al dan niet onprettig vinden van een bepaald geluid.
Bronnen: The Journal of Neuroscience, Newcastle University
Beeld: roger.karlsson/CC BY 2.0