Je hoort het steeds vaker: “Ik ben helemaal zen.” Bedoeld wordt: alles is onder controle en ik voel me volkomen op mijn gemak. Maar het even ongrijpbare als strenge zenboeddhisme heeft bitter weinig met relaxen of chillen te maken.

Op de voorlaatste dag van 2012 sneuvelde Raymond van Barneveld in de halve finale van het wereldkampioenschap darts tegen zijn grote rivaal Phil Taylor. Zes jaar geleden stonden de twee in de finale tegenover elkaar. ‘Barney’ begon belabberd en verloor de eerste drie sets. Toen ging bij hem de knop om en na een bloedstollend spannende krachtmeting versloeg hij Taylor uiteindelijk met 7-6. Zijn geheim: meditatie. De Nederlandse zenmeester Rients Ritskes had Van Barneveld in de twee maanden voor het toernooi geleerd hoe hij zijn concentratievermogen op kon krikken. De dartskampioen na zijn overwinning: “Ik herken mezelf af en toe niet meer. Ik ben één en al rust. Vroeger stond ik nog weleens te stuiteren van de spanning op het podium.”

Behalve Raymond van Barneveld zijn de afgelopen jaren een heleboel andere Nederlanders in aanraking gekomen met het zenvirus. Menig KIJK-lezer zal mensen in zijn omgeving hebben horen zeggen dat ze “helemaal zen” zijn. Afgelopen zomer gaf de site van De Telegraaf tips om “helemaal zen op vakantie te gaan”. En op de site van de Volkskrant was ‘Eindelijk zen’ de kop boven een interview met een BN’er. Al na een paar minuten googelen stuit je ook op teksten met titels als ‘Mijn zenmomentje’ en ‘Wie helpt me in de zenmodus?’, of op een verhaal van iemand die zichzelf “zenner dan zen” voelt. Maar wat is dat nou eigenlijk, dat zen?

Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 3/2013. Dit nummer ligt in de winkel van 8 februari tot en met 7 maart.

Meer informatie:

Life in a Zen monastery:

• The Zen Site
• Alan Watts: The way of Zen
• Trouw: We willen te veel om gelukkig te zijn
• Universiteit Leiden: ‘Het boeddhisme is wel degelijk een religie’
• Kennislink: Meditatie verandert het brein
• The Allen Ginsberg Project: D.T.Suzuki

Tekst: Leo Polak