In september vorig jaar heeft de overheid van de Verenigde Staten een tijdje stil gelegen: een shutdown. Maar wat zou er gebeuren als Nederland in zo’n shutdown terechtkomt? en kan dat eigenlijk wel? Dat lees je in de ‘Wat als…’ van KIJK 5/2014.

Het is drie uur ’s middags als Mariana haar vijfde sigaret opsteekt in het café. Dat mag dan wel niet, maar de overheid heeft alle controleurs naar huis gestuurd. Zelf zit ze op dit moment ook zonder werk. Alle luchtverkeersleiders van Toren-West op Schiphol zijn weggestuurd. Sinds de nieuwe, op Amerikaanse leest geschoeide regeringsvorm in Nederland werd ingevoerd, zijn er veel dingen veranderd. En nu is de staatskas leeg. Met als gevolg dat bijna alle ambtenaren met onbetaald verlof zijn. Nederland zit voor het eerst in de geschiedenis in een zogenoemde shutdown: alles op zwart. Alleen de mensen die absoluut niet kunnen worden gemist, zijn nog aan het werk. In de tussentijd moet je je maar zien te redden. Zonder loon – en met groeiende zorgen over de toekomst van Nederland.

In september vorig jaar kondigde president Barack Obama een government shutdown aan in de Verenigde Staten. Het Congres ging niet akkoord met de begrotingsplannen van de Amerikaanse regering. Ten gevolge daarvan werden per direct alle ‘niet essentiële taken’ van de federale overheid neergelegd. Meer dan twee weken zat een grote groep ambtenaren thuis te wachten op het verlossende nieuws over een akkoord in Washington.
Dat akkoord kwam er uiteindelijk; het ‘schuldenplafond’ werd verhoogd en daarmee was de brand voorlopig geblust. Het begrotingsprobleem van Amerika is dus even van de baan, maar de schade die de shutdown heeft veroorzaakt, blijkt kolossaal te zijn. PIMCO, de grootste investeerder in staatsleningen ter wereld, schat hem op enkele tientallen miljarden.

In Nederland zou het effect van een shutdown nog ingrijpender zijn dan in Amerika. Dat komt omdat er hier veel meer wordt betaald vanuit de staatskas: meer dan 50 procent van alle overdrachten loopt via de overheid. Hoewel het bij wet zo is geregeld dat wij niet gauw met een shutdown te maken zullen krijgen, stellen we ons in dit artikel toch voor dat – bijna – alles wordt platgelegd. Zijn de consequenties dan te overzien?

Dit is het begin van een artikel te vinden in KIJK 5/2014. Dit nummer ligt in de winkel van 3 tot en met 30 april.

Meer informatie

• New York Times: Who goes to work?
• NRC Handelsblad: Overheid VS op slot: wat betekent dat precies? 
• NOS Weblogs: Een ‘government shutdown’ in Nederland?
• Think Progress: National parks shutting down (…) 
• CBS: Schulden gemeenten stijgt tot ruim 50 miljard euro 
• NOS: Shutdown kost Amerika enkele tientallen miljarden
• KIJK: ‘Shutdown’ VS rijdt wetenschap in de wielen

Tekst: Gerben Kamphorst