Wetenschappers hebben ontdekt dat Goffins kaketoes elkaar kunnen leren hoe ze gereedschap moeten gebruiken om eten te pakken te krijgen.

Wilde Goffins kaketoes maken voor zo ver bekend geen gebruik van werktuigen. Onderzoekers zagen echter dat de gevangen kaketoe Figaro dat wel deed. Hij begon spontaan met het vervormen van stokjes van zijn volière. Hij gebruikte deze voorwerpen vervolgens om noten die buiten zijn bereik waren te pakken. De wetenschappers onderzochten of Figaro deze handeling aan andere kaketoes kon leren. En dit was inderdaad het geval.

Vogels leren van Figaro

Voor het onderzoek lieten de wetenschappers de soortgenoten van Figaro verschillende demonstraties zien. Sommige keken naar een demonstratie waarin Figaro voordeed hoe hij noten pakte, andere naar een waarbij de noten spontaan naar Figaro bewogen zonder dat er gereedschap werd gebruikt (in werkelijkheid werden de noten bewogen met verborgen magneetjes) en de rest naar een waarbij het gereedschap vanzelf leek te bewegen. Vervolgens mochten de leerlingen zelf proberen een noot te pakken te krijgen. Ze kregen daarvoor kant-en-klare werktuigen.

De drie mannetjes en drie vrouwtjes die Figaro als leraar hadden gezien, deden veel meer met het potentiele gereedschap dan de vogels die ‘spookdemonstraties’ zagen. Ze pakten de stokjes vaker op en leken meer geïnteresseerd in het bereiken van resultaat. Alle mannen in de groep leerden het gereedschap goed te bedienen, terwijl de vrouwen dat niet leerden. Mannen én vrouwen in de spookdemo-groep slaagden er niet in de noot te pakken.

Nieuwe technieken

De succesvolle vogels deden Figaro niet na, maar bedachten nieuwe technieken om het gereedschap te gebruiken. Figaro hield het gereedschap bij de punt vast, stak het door de kooi op verschillende hoogtes en harkte de noten zijn kant op. Hij paste de positie van het gereedschap aan naarmate zijn doel dichterbij kwam. De succesvolle imitators plaatsten de stokjes op de grond en bewogen de noten naar zich toe met een snelle tik. Dit was efficiënter in de situatie waarin zij zich bevonden, die anders was dan de situatie waarin Figaro zich bevond. Hoewel het nodig was om Figaro te observeren, kopieerden de vogels hem dus niet exact.

Zelf gereedschap maken

Twee van de succesvolle imitators werden later getest zonder dat kant-en-klaar gereedschap aanwezig was, maar met bruikbaar materiaal om gereedschap van te maken. Een van hen begon spontaan zijn eigen gereedschap te maken uit een houten plankje. De ander lukte dat in eerste instantie niet, maar slaagde wel nadat hij had gekeken naar Figaro die een werktuig uit een blok hakte.

Dat het belangrijk is om een levende leraar te zien, komt waarschijnlijk doordat de vogels gevoelig zijn voor de aanwezigheid van iemand met wie ze een gezamenlijk doel delen. Daardoor kunnen ze wellicht meer aandacht aan de taak besteden of zich beter inleven in de uitvoerder van het karweitje.

Bronnen: University of Oxford via EurekAlert!, Proceedings of the Royal Society B