De orang-oetan plaatst zijn hand voor zijn mond om het geluid dat hij maakt aan te passen. Hierdoor klinkt hij groter.
Om extra hard te kunnen schreeuwen, kan het helpen om je handen aan je mond te zetten. Eerst werd gedacht dat alleen mensen dit trucje kenden. Onderzoekers van de Vrije Universiteit in Brussel laten zien dat orang-oetans ook weten hoe ze hiervan gebruik moeten maken. Door hun hand voor hun mond te plaatsen, wordt het waarschuwingsgeluid van de apen luider en lager.
De onderzoekers wilden weten via welk mechanisme het geluid verandert wanneer een aap zijn hand voor zijn mond zet. Mogelijkheden zijn dat de hand ervoor zorgt dat het geluid een langere weg aflegt of de hoge frequenties eruit filtert. Welke verklaring juist is, hebben de wetenschappers onderzocht door de uitkomsten van computermodellen te vergelijken met geluidopnamen van orang-oetans.
Cirkelvormige geluidsgolven
De verandering van het geluid lijkt te komen doordat de hand van de orang-oetan zijn lippen verlengt. “Alleen is er wel een opvallend verschil met een daadwerkelijke verlenging van de lippen”, legt onderzoeker Bart de Boer uit. “Bij een verlenging zou het geluid zich op een rechtlijnige manier voortbewegen, zoals dit bij de meeste mensen- en dierengeluiden gebeurt.”
Alleen werkt dit net even anders bij het geluid dat de orang-oetans maken. “Het geluid beweegt tussen de hand en lippen van de orang-oetan juist op een cirkelvorige manier”, vertelt de Boer. “Dit is vergelijkbaar met de kringen op het water als je er een steen in gooit.” Voor zover de onderzoekers weten, is de orang-oetan het eerste dier dat geluid maakt dat zich op een cirkelvormige manier voortbeweegt.
Aangeleerd gedrag
Het geluid waarbij de aap zijn hand gebruikt, is bedoeld om soortgenoten te waarschuwen voor naderende roofdieren. Door de hand klinkt het geluid luider en lager, waardoor de aap groter klinkt dan hij is. In een vervolgonderzoek moet worden gekeken of roofdieren inderdaad anders reageren wanneer orang-oetans het geluid versterken met behulp van hun hand.